Η ελπιδοφόρα διαδρομή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ

του Γιώργου Λαουτάρη

Ένα μεγάλο βήμα άνοιξε η ΑΝΤΑΡΣΥΑ με την πρώτη της Πανελλαδική Συνδιάσκεψη. Αντιπρόσωποι των τοπικών επιτροπών όλης της χώρας που αναδείχτηκαν μετά από πολύωρες πολιτικές συνελεύσεις, έδωσαν το «παρών» σε ένα ιστορικό πολιτικό ραντεβού. Το ρεύμα της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, με όλες τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις του, για πρώτη φορά προχωρά σε μια αποφασιστική πρωτοβουλία ενοποίησης, με την αμοιβαία δέσμευση για προωθητικές αποφάσεις.

Η γεωγραφία της Συνδιάσκεψης είναι χαρακτηριστική. Εκτός από τα μεγάλα αστικά κέντρα, σε μικρές πόλεις και νησιά ξεφύτρωσαν και οργανώθηκαν συνελεύσεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που κατέλαβαν το βήμα στο συνεδριακό κέντρο του Άλσους Περιστερίου. Ιθάκη, Άνδρος, Σύρος, Δράμα, Ελασσόνα, Πτολεμαΐδα, Έδεσσα, Γιαννιτσά, Χίος, μέχρι και στη Σητεία, το μέτωπο έχει ριζώσει στις τοπικές κοινωνίες, στους τοπικούς αγώνες, αποκτώντας αστραπιαία την εργατική, μαχητική του ταυτότητα. Συνολικά, πάνω από 70 τοπικές επιτροπές όλο το προηγούμενο διάστημα δημιουργήθηκαν ενόψει της Συνδιάσκεψης, συνεδρίασαν για τη συζήτηση και την έγκριση των πολιτικών κειμένων, πραγματοποίησαν πολιτικές εκδηλώσεις παρουσίασης των θέσεών τους. Πάνω από 850 ήταν οι εκλεγμένοι με μέτρο αντιπρόσωποι των τοπικών συνελεύσεων που έλαβαν κάρτα στη Συνδιάσκεψη, με δικαίωμα ψήφου.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ μετρά ήδη μια ιστορία δυόμισι χρόνων. Δημιουργήθηκε αμέσως μετά τη «φωτιά» και τη λάμψη που εξέπεμψε ο Δεκέμβριος του 2008, εν μέσω της νεοδημοκρατικής κυβέρνησης και της πρώτης εκείνης φάσης στην επίθεση που θα ακολουθούσε. Ο πολιτικός χρόνος που μεσολάβησε από τότε είναι φυσικά τόσο πυκνός, που καθιστά δύσκολη τη σύγκριση των καθηκόντων και των προκλήσεων που είχε και έχει να αντιμετωπίσει η αντικαπιταλιστική Αριστερά. Ενδεικτικό όμως είναι ότι στις ημέρες του Μνημονίου και του «πολυνομοσχεδίου» που διανύουμε, είναι τέτοια η επικαιρότητα των διακηρυκτικών τοποθετήσεων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, για το στόχο της αντικαπιταλιστικής ανατροπής, για την έξοδο από το ευρώ και την ΕΕ, για τη στάση πληρωμών και τη διαγραφή του χρέους, που πλέον έχουν γίνει «κοινό κτήμα» ενός ευρύτερου τμήματος του εργατικού κινήματος.

«Πώς θα ρίξουμε την κυβέρνηση», «πώς θα σταματήσουμε την επίθεση, σήμερα και όχι σε ένα απροσδιόριστο μέλλον», ήταν λόγου χάρη οι ερωτήσεις που δέχτηκε από το ακροατήριο ο Άγγελος Χάγιος σε πρόσφατη εκδήλωση παρουσίασης των θέσεων της Συνδιάσκεψης στην Κερατέα. Η βάση της συζήτησης σε πρωτοπόρους αγωνιστές αλλά και σε κάθε σπίτι που σήμερα δέχεται τα «πυρά» της κυβερνητικής πολιτικής είναι ριζικά διαφορετική σε σχέση με δυόμισι χρόνια πριν. Σε αυτό ασφαλώς συνέβαλαν καθοριστικά οι συνθήκες της επίθεσης, όμως όπως θα δειχτεί στη συνέχεια, η πολιτική συμβολή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ όλο αυτό το διάστημα από τον Μάρτιο του 2009 μέχρι και σήμερα, υπήρξε καταλυτική για την πλατιά αποδοχή πλευράς αντικαπιταλιστικών αιτημάτων που ακούγονται σήμερα.

Ο ελληνικός Δεκέμβρης ήταν μόνο η αρχή, υποστήριζε το πρώτο κείμενο που έφερε την υπογραφή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, τον Μάρτιο του 2009. Μια φράση πολιτικής διορατικότητας για τα όσα θα ακολουθούσαν στο παγκόσμιο και βεβαίως το ελληνικό στερέωμα, αλλά και δείγμα της αγωνιστικής αισιοδοξίας και αυτοπεποίθησης που ενέπνευσε σε χιλιάδες αγωνιστές και όχι μόνο η δημιουργία ενός μετώπου όλων των αντικαπιταλιστικών δυνάμεων. Η ίδρυση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ πέρασε μέσα από μια μακρά και επίπονη «γέννα», με όλες τις πολιτικές και οργανωτικές επιπλοκές που μπορεί να έχει ένα μεγάλο στην πράξη και στη θεωρία εγχείρημα. Εν αρχή ην το Σπόρτινγκ, το Σάββατο 31 Ιανουαρίου, μια πολιτική εκδήλωση, από τις μεγαλύτερες στην ιστορία της «εκτός των τειχών» Αριστεράς, στην οποία κάλεσαν 10 οργανώσεις. «Να πέσει η κυβέρνηση των δολοφόνων, για την ανατροπή της πολιτικής της καταστολής, της λιτότητας, του ρατσισμού, του κεφαλαίου, της ΕΕ», έγραφαν τα κεντρικά υλικά. Ακολούθησε η συγκρότηση της «Πρωτοβουλίας για την ενότητα και την κοινή δράση της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς» που με μεγάλη συγκέντρωση στην «Αθηναΐδα» την Κυριακή 22 Μαρτίου 2009 εξέδωσε την ιδρυτική διακήρυξη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ: «Οι εργαζόμενοι και εκμεταλλευόμενοι αρχίζουν να μπαίνουν ξανά στο προσκήνιο της ιστορίας, από τη μακρινή Γουαδελούπη μέχρι τη Βαλτική! Σε αυτές τις εκρήξεις οργής και αγανάκτησης που αμφισβητούν τον πυρήνα της κυρίαρχης πολιτικής βρίσκεται σήμερα ο δρόμος της ελπίδας», τονιζόταν τότε. Τα «Δεκεμβριανά της νεολαίας», όπως ονομάστηκαν, δεν ήταν απλώς ένα κινηματικό ραντεβού που ένωσε «στο δρόμο» υπάρχουσες πρωτοβουλίες. Ήταν μια αντιφατική έκρηξη που ρίζωσε στο δυναμικό της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς τον προβληματισμό ότι τα ξεσπάσματα χρειάζονται ενωτική οργάνωση και προγραμματική προοπτική για να νικήσουν. Ο Δεκέμβρης του 2008 ήταν καταλύτης και από μια άλλη σκοπιά. Τότε για πρώτη φορά διατυπώθηκε το κάλεσμα των πρωτοβάθμιων σωματείων σε συγκρότηση διακριτού μπλοκ στο Μουσείο. Η αυτόνομη παρέμβαση στο εργατικό κίνημα «σε ρήξη με τη λογική του υποταγμένου συνδικαλισμού που κυριαρχεί σε ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ», όπως θα διατυπωθεί αργότερα στην Παναθηναϊκή Συνέλευση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ τον Νοέμβριο του 2009 στο γήπεδο του Μίλωνα, είναι αυτή που δίνει την πρώτη και αποφασιστική ώθηση στη συγκρότηση του Συντονισμού Πρωτοβάθμιων Σωματείων «σε αγωνιστική κατεύθυνση, με έμφαση στις γενικές συνελεύσεις και τη δημοκρατία του αγώνα».

Οι εκλογικές αναμετρήσεις που έδωσε σε αυτό το διάστημα η ΑΝΤΑΡΣΥΑ αποκαλύπτουν ένα άλλο στίγμα στην προσπάθεια. Η πρώτη καταγραφή στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009, με 22.000 ψήφους είναι μια καλή αλλά συγκρατημένη αρχή. Η ανακοίνωση του Συντονιστικού έκανε λόγο για ένα «πρώτο σταθμό μιας ελπιδοφόρας πανελλαδικής διαδικασίας συσπείρωσης, συζήτησης και κοινής δράσης ενός ολόκληρου δυναμικού των αγώνων και της αντικαπιταλιστικής και επαναστατικής Αριστεράς σε όλη την Ελλάδα». Στις πρόωρες κάλπες που ακολούθησαν τον Οκτώβριο, μικρά βήματα φτάνουν τις δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στις 25.000 ψήφους. Με ανανεωμένο ηθικό το μέτωπο προειδοποιεί: «Να είναι σίγουρη η νέα κυβέρνηση ότι οι εργαζόμενοι και η νεολαία δεν θα δώσουν καμιά περίοδο χάριτος, δεν θα υπάρξει καμιά ανοχή ή αναμονή».

Ποιοτικά διαφορετική είναι η τελευταία αναμέτρηση των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών. Μια τιτάνια πολιτική και οικονομική εξόρμηση για τα δεδομένα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς τέθηκε σε κίνηση, με πολύ σημαντικά αποτελέσματα: Τα αντικαπιταλιστικά ψηφοδέλτια που στήριξαν οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και άλλες δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς καθώς και εκατοντάδες αγωνιστές, κατήλθαν σε 11 περιφέρειες, πανελλαδικά έφτασαν κοντά στις 100.000 ψήφους και σε ποσοστό περίπου 2%. Κέρδισαν έδρες σε 7 από τις 11 περιφέρειες που κατέβηκαν και εξέλεξαν δημοτικούς συμβούλους σε περισσότερους από 12 δήμους της χώρας. Είναι οι εκλογές η επιτομή της πολιτικής παρέμβασης; Ασφαλώς όχι, όμως διαδραμάτισαν ένα διπλό ρόλο: Πρώτον, ενέπνευσαν αυτοπεποίθηση σε ένα μεγάλο δυναμικό αγωνιστών που μέχρι τότε παρέμενε στην πολιτική «απομόνωση». Η αντικαπιταλιστική Αριστερά όσο κι αν υπήρχε ως πολιτικό ρεύμα δεν είχε μέχρι τότε το πολιτικό κίνητρο και σθένος να το δείξει. Και δεύτερον, το αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών σηματοδότησε την απόφαση να παρέμβει το δυναμικό αυτό αποφασιστικά σε όλα τα πολιτικά μέτωπα και όχι μόνο στους αγώνες, με μια βέβαια άλλη λογική: Το μέτωπο για την ενίσχυση του κινήματος και όχι το αντίστροφο.

Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που χαρακτήρισαν το «ρίσκο» μεγάλο. Από τον τίτλο του ψηφοδελτίου στην περιφέρεια Αττικής, που ήταν «αντικαπιταλιστική ανατροπή» μέχρι τα βασικά συνθήματα που έριξε στην πολιτική αρένα η ΑΝΤΑΡΣΥΑ πολύ πριν την έλευση της τρόικας, όπως «έξω από την ΕΕ», «εθνικοποίηση τραπεζών» και «διαγραφή του χρέους», το αναγκαίο και χωρίς περικοπές ή στρογγυλοποιήσεις πολιτικό πρόγραμμα χαρακτήρισε μια μεγάλη πολιτική καμπάνια. Κάποτε θα ήταν για τους πολλούς γραφικό, σήμερα είναι στην ημερήσια πολιτική διάταξη: «Αντικαπιταλιστική ανατροπή, η μόνη λύση», ήταν το σύνθημα της πανελλαδικής συνέλευσης στο σινεμά «Κεραμεικός» το Σάββατο 27 Μαρτίου 2010. Και είναι βάσιμη η διαπίστωση ότι η «ατζέντα ΑΝΤΑΡΣΥΑ» τελικώς δικαιώθηκε. Όχι μόνο από το γεγονός ότι στην περιφέρεια Αττικής οι 32.700 ψήφοι με ποσοστό 2,3% αποτύπωσαν και αριθμητικά ένα ρεύμα υπέρ της ανατροπής. Αλλά κυρίως διότι τα προωθημένα συνθήματα του μετώπου μπόλιασαν και επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό κομμάτια του κινήματος και του πολιτικού σκηνικού.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η ρήξη με την ΕΕ, η ανατροπή του οικοδομήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η πάλη για τη διάλυση συνολικά της ΕΕ είναι προς το συμφέρον συνολικά των εργατικών τάξεων στην Ευρώπη», διατύπωνε χωρίς περιστροφές η εισήγηση του Συντονιστικού στη μεγάλη εκδήλωση στο θέατρο «Κεραμεικός» στις 20 Δεκεμβρίου 2010. Στην ιδρυτική διακήρυξη του 2009 διαβάζουμε: «Η ΕΕ δεν είναι σπίτι των λαών. Είναι σφαγείο των πολυεθνικών. Είναι όργανο της επίθεσης απέναντι στα δικαιώματα των εργαζόμενων και της νεολαίας». Πριν τη μεγάλη απεργία της 10ης Φεβρουαρίου 2010 κυκλοφορεί αφίσα του μετώπου όπου ξεχωρίζει η φράση: «Απειθαρχία στη χούντα ΕΕ τραπεζιτών». Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ξεκίνησε τότε πανελλαδική καμπάνια ενάντια στο τότε «πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης» της κυβέρνησης και της ΕΕ. Σήμερα, πολιτικοί χώροι με χρόνιες αμφιταλαντεύσεις και ιστορικό φιλοευρωπαϊσμού καταλήγουν υπέρ της αποδέσμευσης και της εξόδου από το ευρώ. Στόχοι μέχρι πριν λίγους μήνες διαμφισβητούμενοι, όπως η διαγραφή του χρέους, που από την πρώτη στιγμή και χωρίς ενδοιασμούς έθεσαν οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, σήμερα είναι κοινό κτήμα σωματείων, εργατικών σχημάτων ακόμη και ομοσπονδιών. Ήταν η «πρώτη ύλη» στις πλατείες όλης της χώρας. Και εκεί όπως και στα πρωτοβάθμια σωματεία, η μεγάλη συμβολή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ήταν πως αναβάθμισε ποιοτικά σε νέο επίπεδο την πολιτική παρουσία της επαναστατικής Αριστεράς.

Ένα μόλις χρόνο μετά την ίδρυσή του, το μέτωπο έθεσε για πρώτη φορά με τόση σαφήνεια και εσωοργανωτικούς στόχους ενιαίας συγκρότησης: «Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν αποτελεί αυτή τη στιγμή, ούτε μπορεί να αποτελέσει ενιαία οργάνωση ή ενιαίο κόμμα», υπογραμμίζεται με τη διευκρίνηση ότι πρέπει «να αποτελέσει ένα πολιτικό κοινωνικό μέτωπο – συσπείρωση, με προωθημένα πολιτικά και ιδεολογικά στοιχεία ενότητας». Είναι η πρώτη φορά που υιοθετείται η πρόταση για εγγραφή μελών, αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες σε τοπικές επιτροπές και συνελεύσεις, με εργατική δημοκρατία και αποφασιστικότητα. Οι προτάσεις αυτές συνιστούν βεβαίως τομή στην ιστορία της μεταπολιτευτικής Αριστεράς. Με όλες τις αντιφάσεις και τις αδυναμίες που μπορεί να έχει μια πρωτόγνωρη διαδικασία, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ εμφανίζει σταδιακά τα γνωρίσματα ενός νέου ενωτικού μετωπικού πολιτισμού. Ακριβώς όπως οι στόχοι και οι θέσεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς δεν αποτέλεσαν αποκλειστικά πρωτοβουλία των οργανωμένων δυνάμεων ή ακόμη περισσότερο των ηγεσιών τους, αλλά ωρίμασαν μέσα στους αγώνες της περιόδου, έτσι και η ενότητα των μελών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν ήρθε σαν αποτέλεσμα μιας «διοικητικού» τύπου απόφασης, αλλά σφυρηλατήθηκε στο αμόνι των κινητοποιήσεων, των εξαντλητικών πολλές φορές συνελεύσεων, των συντροφικών αντιπαραθέσεων.

«Μια λαϊκή και εργατική αντιπολίτευση για να είναι αποτελεσματική πρέπει να είναι αντικαπιταλιστική και ανατρεπτική, στοχεύοντας σε μια άλλη κοινωνία, χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση, όπου η εξουσία θα είναι στα χέρια των εργαζομένων», έγραφε το ντοκουμέντο του Σπόρτινγκ, τον Ιανουάριο του 2009. Δυόμισι χρόνια αργότερα, ο στόχος δεν αλλάζει, αλλά συγκεκριμενοποιείται: «Μια Αριστερά που θα είναι ικανή να ηγηθεί των νικηφόρων εξεγέρσεων και να ψηλαφίσει τους σύγχρονους δρόμους της αντικαπιταλιστικής ανατροπής και της σοσιαλιστικής και κομμουνιστικής προοπτικής», όπως αναφέρεται στο κείμενο θέσεων της Συνδιάσκεψης.

πηγή: Εφημερίδα ΠΡΙΝ