Οι Ισλανδοί έχουν αγριέψει

του Γιώργος Δελαστίκ

Πρωτοφανή πράγματα συμβαίνουν συνεχώς στην Ισλανδία. Οι σχέσεις πολιτικών και λαού έχουν αλλάξει θεαματικά μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και η κατάσταση είναι πλέον εκτός ελέγχου του πολιτικού κατεστημένου. Αλλεπάλληλα κύματα διαδηλώσεων καθορίζουν από πέρυσι τις πολιτικές και τις οικονομικές εξελίξεις, με τα κόμματα, τους βουλευτές και την κυβέρνηση της χώρας να υποχρεώνονται κάθε τόσο σε βίαιες αναπροσαρμογές της πολιτικής τους για να μην έλθουν σε ευθεία αντιπαράθεση με τους οργισμένους πολίτες, οι οποίοι αψηφώντας τις αντίξοες καιρικές συνθήκες αυτής της αφιλόξενης νησιωτικής χώρας του μακρινού Βορρά βρίσκονται διαρκώς στους δρόμους.

Πάνω από 8.000 διαδηλωτές περικύκλωσαν με άγριες διαθέσεις το κοινοβούλιο τη Δευτέρα το βράδυ. Αβγά, μπογιές, ρολά χαρτιού υγείας, ντομάτες, μπουκάλια νερού και πάσης φύσεως αντικείμενα εκσφενδονίζονταν εναντίον του Αλθινγκι, όπως αποκαλείται το ισλανδικό κοινοβούλιο.

Το Ρέικιαβικ, η πρωτεύουσα της χώρας που έχει μόλις 190.000 κατοίκους και φυσιολογικά έχει την ηρεμία μιας μικρής επαρχιακής πόλης της Ευρώπης, ζούσε στιγμές έντασης που ξεπερνούσαν κάθε φαντασία για την Ισλανδία μέχρι τώρα.

Η αστυνομία είχε στήσει μεταλλικά οδοφράγματα για να αποτρέψει την έφοδο του κόσμου στο κτίριο της Βουλής. Μονάδες σιδηρόφρακτων αστυνομικών με εξοπλισμό δακρυγόνων, ασπίδων και χημικών για την αποκατάσταση της τάξης είχαν κυκλώσει το κοινοβούλιο, σε μια χώρα όπου πριν από την παρούσα κρίση οι προηγούμενες συγκρούσεις αστυνομίας - διαδηλωτών είχαν γίνει πριν από... εξήντα (!) χρόνια, με αφορμή την απόφαση της τότε κυβέρνησης να εντάξει την Ισλανδία στο ΝΑΤΟ.

Ο αστυνομικός κλοιός προστασίας στους υπουργούς και βουλευτές είχε στόχο επίσης να αποτρέψει την εκ νέου γελοιοποίηση της πρωθυπουργού Γιοχάνα Σίγκουρδουρντόουτιρ, η οποία την περασμένη εβδομάδα παρήλαυνε στις τηλεοράσεις όλου του κόσμου αηδιαστικά περιχυμένη με αβγά και χρώματα που είχαν εκσφενδονίσει εναντίον της διαδηλωτές, όπως και εναντίον υπουργών και βουλευτών που τη συνόδευαν.

Πέρυσι τον Ιανουάριο, μετά από ασταμάτητες διαδηλώσεις επί μήνες οι Ισλανδοί ανέτρεψαν τον δεξιό πρωθυπουργό Γκέιρ Χόρντε, ο οποίος αρνιόταν πεισματικά να παραιτηθεί. Στις εκλογές που ακολούθησαν μετά από ένα τρίμηνο έδιωξαν τη Δεξιά και ανέδειξαν κυβέρνηση σοσιαλδημοκρατών, με τη στήριξη των Πράσινων και της Αριστεράς.

Λίγους μήνες αργότερα, η νεοεκλεγείσα κεντροαριστερή κυβέρνηση υπέκυψε στις πιέσεις του ΔΝΤ, των Αγγλων και της ΕΕ. Ταπεινωμένη υποχρεώθηκε να υπογράψει μια επαίσχυντη συμφωνία υποταγής στις απαιτήσεις των Βρετανών τραπεζιτών, η οποία μετέφερε στις πλάτες των φορολογούμενων πολιτών τα χρέη των τυχοδιωκτών Ισλανδών τραπεζιτών. Οι Ισλανδοί πολίτες θύμωσαν με την ψοφοδεή κυβέρνησή τους και ξαναβγήκαν στους δρόμους, αρνούμενοι να αποδεχθούν νέα βάρη για τα οποία δεν ήταν υπεύθυνοι.

Νέος κύκλος μαχητικών διαδηλώσεων, νέα νίκη: πειθανάγκασαν τον δεξιό πρόεδρο της χώρας Ολαφουρ Ράγκναρ Γκρίμσον να προβεί στην πρωτοφανή επίσης κίνηση της άρνησης να υπογράψει την απόφαση της κυβέρνησης και της Βουλής υπέρ της συμφωνίας, οδηγώντας έτσι το θέμα σε δημοψήφισμα τον Μάρτιο.

Εκεί έγινε το απίστευτο: οι Ισλανδοί κατεξευτέλισαν την κεντροαριστερή κυβέρνηση που είχαν φέρει στην εξουσία ως "σωτήρα" πριν από λιγότερο από έναν χρόνο! Με το απίστευτο για δημοκρατική χώρα ποσοστό του... 93,2% είπαν "Οχι" στη συμφωνία που είχε υπογράψει η κυβέρνηση, ενώ "Ναι" είπε μόνο το... 1,8%! Ετσι η Ισλανδία δεν πληρώνει αυτή τη στιγμή τίποτα για τα χρέη των τραπεζών, καθώς νέα συμφωνία δεν έχει γίνει και οι ξένοι δανειστές ή καταθέτες των ισλανδικών τραπεζών το παίρνουν σιγά σιγά απόφαση ότι θα χάσουν σχεδόν όλα τα λεφτά τους.

Οι οργισμένοι Βίκινγκ δεν σταμάτησαν εκεί. Αφενός τώρα με τις αλλεπάλληλες διαδηλώσεις τους και τις ενέργειες εξευτελισμού των πολιτικών αποδομούν σιγά σιγά όλο το πολιτικό ισλανδικό κατεστημένο και αφετέρου ώθησαν τους κεντροαριστερούς βουλευτές να παραπέμψουν σε δίκη σε ειδικό δικαστήριο τον ανατραπέντα δεξιό πρωθυπουργό Χόρντε, μήπως και διασωθούν πολιτικά οι ίδιοι από τη λαϊκή οργή, πράγμα απίθανο.