Δεσμώτες του ιλίγγου και των τραπεζών

του Διονύση Ελευθεράτου

Ανάμεσα στην ανία και τον ίλιγγο ο γράφων προτιμά το δεύτερο. Επειδή χρειάζομαι λίγο χρόνο έως ότου απομακρυνθεί ο κίνδυνος να υποτροπιάσουν τα χασμουρητά, λέω να μην ασχοληθώ ακόμα με τις προβλέψιμες αρλούμπες τις οποίες εκστόμιζε ο George το βράδυ της Δευτέρας. Σήμερα ας προτάξουμε ορισμένα στοιχεία που ανέφερε το αμερικανικό περιοδικό «Newsweek», τα οποία θα χρησιμεύσουν σε οποιονδήποτε θέλει να ανιχνεύσει την ουσία της τωρινής παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Το αντίτιμο της συγκεκριμένης γνώσης αναφέρθηκε ήδη: ο ίλιγγος! Πώς να τον αποφύγεις, όμως, όταν διαβάζεις ότι τα κρατικά χρήματα που διατέθηκαν για την «περίθαλψη» των αμερικανικών και ευρωπαϊκών τραπεζών ανέρχονται σε 5,7 τρισεκατομμύρια δολάρια; Στις ΗΠΑ τα 3,7, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης 2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό το ασύλληπτο κόστος μεταφέρεται πρώτα στα δημοσιονομικά των χωρών -ας πούμε σαν σε κίνηση «επολέ» στην άρση βαρών- και κατόπιν γίνεται... διαχεόμενο «ζετέ». Διαχέεται και κατατρώγει τσέπες φορολογουμένων (συν τοις άλλοις με την άνθηση των εκ φύσεως και εξ ορισμού άδικων έμμεσων φόρων), τροφοδοτώντας το αμόκ λιτότητας που κυριαρχεί σήμερα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Αλήθεια, θυμάται κανείς τις ημέρες κατά τις οποίες, σε πείσμα των καθαρών αριθμών, η «δημοσιονομική τραγωδία» προβαλλόταν (εντός κι εκτός συνόρων) ως εξευτελιστική ιδιαιτερότητα μιας χώρας «τεμπέληδων», «απατεώνων» κι εθισμένων στον «κρατισμό», δηλαδή της Ελλάδας; Τι ακριβώς συνέβη, ρε λεβέντες; Διασπείραμε σε ολόκληρη την Ευρώπη τον ιό της «τεμπελιάς»;

 Πώς στην ευχή αναδεικνύονται πρωταθλήτριες Ευρώπης στο εξωτερικό χρέος, δηλαδή στον δείκτη που αντανακλά το σύνολο των οφειλών (κράτους, ιδιωτών, επιχειρήσεων, κ.λπ.) οι δύο κατ' εξοχήν χώρες οι οποίες όχι μόνο είναι υπεράνω κάθε υποψίας για... φλερτ με «κρατισμό», αλλά αποτελούν παραδοσιακά πρότυπα του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού; Η Αγγλία και κυρίως η Ιρλανδία, η «Μέκκα» των συνταγών τύπου ΔΝΤ, η χώρα για την οποία μας είχαν... ζαλίσει τον έρωτα εδώ και 20 χρόνια οι απανταχού μουτζαχεντίν της «ελεύθερης οικονομίας» και της «αυτορυθμιζόμενης αγοράς».

 Με εξωτερικό χρέος 431% του ΑΕΠ (η Ελλάδα έχει 163%), οι Αγγλοι δείχνουν να χρωστούν σε οποιονδήποτε ανά τον κόσμο μιλά αγγλικά. Οι Ιρλανδοί, πάλι, φαίνεται ότι χρωστούν σε οποιονδήποτε... μιλά απλώς! Χρωστούν το αδιανόητο 1.052% του ΑΕΠ τους. Η Ιρλανδία, όμως, μας επαναφέρει στο βασικό σημερινό μας θέμα «κρίση και τράπεζες», έπειτα από τη σύντομη... αναπόληση των ημερών κατά τις οποίες η ελληνική κοινωνία γινόταν πρώτο πεδίο «χημειοθεραπείας» (έκφραση αρθρογράφου των «Financial Times»), έτσι ώστε να διαμορφώσουν «κοινοτικό κεκτημένο» οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ στην Ευρώπη.

 Τι συνέβη στην Ιρλανδία προσφάτως; Διαπιστώνοντας ότι η ιρλανδική κοινωνία -εν αντιθέσει προς τους «ζόρικους» Ισλανδούς- αποδέχεται μοιρολατρικά τις απανωτές παραβιάσεις του πρωκτού της, η κυβέρνηση Κάουεν «ξεφούρνισε» άλλο ένα πακέτο δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ που θα δοθούν στις ιδιωτικές τράπεζες, των οποίων τα κερδοσκοπικά παιχνίδια ήταν «το έλα να δεις» και σύντομα έγιναν «έλα να πληρώσεις». Αποτέλεσμα: ο υπουργός Οικονομικών, Μπράιαν Λένιχαν, ανακοίνωσε ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού, που ήταν 14,3%  του ΑΕΠ για το 2009 (το μεγαλύτερο στην Ε.Ε.) θα ανέβει το 2010 στο απίστευτο 32%! Το ιρλανδικό δημόσιο χρέος, αυτό που το 2007 περιοριζόταν στο 25%, θα υπερβεί τώρα το 100%. Κι επειδή με τέτοιον καλπασμό ελλείμματος και χρέους δεν δανείζεσαι δίχως να φας κατακέφαλα επιτόκιο εκδοροσφαγείου, η ιρλανδική κυβέρνηση ανέβαλε την έκδοση ομολόγου κι άρχισε να ροκανίζει τα 24 δισ. ευρώ του ταμείου συντάξεων της χώρας! 

Μπορεί η κρίση να «δέρνει» χώρες με διαφορετικά επιμέρους οικονομικά χαρακτηριστικά, με διαφορετικές παραγωγικές βάσεις και δυνατότητες, σχεδόν παντού, όμως, είναι καταλυτικό το κόστος της ενίσχυσης των τραπεζών -κι ας μην το ομολογούν οι κυβερνήσεις. Τις σποραδικές -κατά κανόνα αναγκαστικές- ομολογίες τις συνοδεύει το αιώνιο, κατάλληλο μόνο για αδαείς ή ηλίθιους κλισέ: «Δεν γίνεται διαφορετικά». Περισσότερα γι' αυτό αύριο. Διότι, είπαμε, προτιμώ να παραμείνω δεσμώτης του ιλίγγου (των ποσών) παρά να περιπαίσω γρήγορα στην ανία των σοφισμάτων του George.