Η Λιβύη θα γίνει Κόσοβο;

του Κώστα Μάρκου

Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ επιχειρούσαν να εκμαιεύσουν από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ απόφαση που θα τους επέτρεπε να επέμβουν στρατιωτικά στη Λιβύη στο όνομα της «ανθρωπιστικής κρίσης» – δικαιολογία με την οποία, ΗΠΑ και ΕΕ βομβάρδισαν και τη Γιουγκοσλαβία.

Η πρόθεση για στρατιωτική ιμπεριαλιστική επέμβαση είναι δεδομένη. Σε ειδικό άρθρο του στην εφημερίδα Γκράνμα, ο ιστορικός ηγέτης της Κούβας Φιντέλ Κάστρο, προειδοποιούσε: «Για μένα είναι ξεκάθαρο πως την κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν την ενδιαφέρει η ειρήνη στη Λιβύη και δεν θα διστάσει να διατάξει το ΝΑΤΟ να εισβάλει σ’ αυτή την πλούσια χώρα, ίσως μέσα σε λίγες ώρες ή και σε μερικές ημέρες».

Λίγες ώρες μετά τη δημοσίευση του άρθρου, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζέι Κάρνει, ερωτώμενος σχετικά, δήλωνε πως οι ΗΠΑ «δεν αποκλείουν κανένα μέσο, μηδέ της στρατιωτικής δράσης εξαιρουμένης».

Τις επόμενες ώρες και ειδικά χθες, οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, με όλη τους την επισημότητα, δήλωναν πως τέτοιο ενδεχόμενο δεν υπάρχει. Ωστόσο, η επόμενη φράση ενίσχυε ακριβώς το αντίθετο. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις που έκανε την Παρασκευή ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν: «Το ΝΑΤΟ δεν πρόκειται να επέμβει στη σύγκρουση στη Λιβύη», αλλά αμέσως μετά πρόσθετε, ότι «σε κάθε περίπτωση, η όποια επέμβαση πρέπει να βασίζεται σε εντολή των Ηνωμένων Εθνών». Παράλληλα, ενώ η επί των Εξωτερικών της ΕΕ, βαρόνη Άστον, διέψευδε τις φήμες για επέμβαση, υψηλόβαθμες «ανώνυμες πηγές» της ΕΕ διοχέτευαν την πληροφορία ότι «η ΕΕ δεν αποκλείει μια στρατιωτική επέμβαση για ανθρωπιστικούς λόγους στη Λιβύη, ώστε να βοηθήσει στην απομάκρυνση των πολιτών της».

Την Παρασκευή, σημειώθηκε πυρετός διαβουλεύσεων μεταξύ Μπ. Ομπάμα, Ν. Σαρκοζί και Σ. Μπερλουσκόνι με στόχο την από κοινού προώθηση απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας, που θα επέτρεπε κατ’ αρχήν τη δημιουργία απαγορευτικής ζώνης πτήσεων πάνω από τον εναέριο χώρο της Λιβύης, όπως ακριβώς και στο Ιράκ, πριν την τελική επίθεση. Φαίνεται ότι ο Μπ. Ομπάμα, διαφορετικά από ό,τι ο Τζ. Μπους υιός, επιδιώκει τη συναίνεση των Ευρωπαίων. Ωστόσο, το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση εξαρτάται από δυο παράγοντες: Ο πρώτος είναι η τύχη του Μ. Καντάφι, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες, εμφανίζεται πλήρως απομονωμένος και έτοιμος, είτε να πέσει μαχόμενος, είτε να αυτοκτονήσει. Ο δεύτερος είναι η στάση της Ρωσίας και της Κίνας, αλλά και της Τουρκίας, η οποία φιλοδοξεί να έχει λόγο. Μέχρι στιγμής, και οι τρεις φαίνεται ότι αντιδρούν διακριτικά στο ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης, χωρίς να θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα συγκατανεύσουν με κάποια φανερά ή κρυφά ανταλλάγματα.

Οι ηγεμονικές μερίδες του παγκόσμιου κεφαλαίου, δείχνουν να ξεπερνούν τον αρχικό αιφνιδιασμό τους από το ντόμινο των εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο και, αξιοποιώντας την έλλειψη σαφούς πολιτικού προσανατολισμού τους, επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν τη στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη για μια τρομοκρατική επίδειξη ισχύος εναντίον αυτών των εξεγέρσεων και, ειδικά, κατά των πιο αριστερών, ριζοσπαστικών δυνάμεών τους.

Δεύτερο, οι ΗΠΑ και η ΕΕ, με τη στρατιωτική επέμβαση που ετοιμάζουν, επιχειρούν να σταθεροποιήσουν τον έλεγχό τους στις πηγές και τους δρόμους ενέργειας και να επανακτήσουν αυτά που είχαν χάσει. Η Λιβύη δεν είναι ούτε Τυνησία, ούτε Αίγυπτος. Η Τυνησία είναι μια χώρα σχετικά ήσσονος γεωπολιτικής σημασίας, ενώ μια στρατιωτική επέμβαση σε μια χώρα 75 εκατ. κατοίκων, όπως η Αίγυπτος, θα ενείχε μεγάλο ρίσκο. Αντίθετα, η Λιβύη έχει μεγάλη σημασία γεωπολιτικά, κατέχει κοιτάσματα πετρελαίου 46 εκατ. βαρελιών, εξάγει το 85% στις χώρες της ΕΕ (κυρίως Ιταλία, Γαλλία), ενώ είναι αρκετά μικρή και, τώρα, εξαιρετικά αδύναμη πολιτικά, ώστε να αποτελεί πρόβλημα για μια επέμβαση.

Ταυτόχρονα, οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Δύσης επιδιώκουν να πάρουν μια ιδιόμορφη ρεβάνς για τις αντιιμπεριαλιστικές - αντιαποικιοκρατικές επαναστάσεις, μέσω της αντικατάστασης του Μ. Καντάφι –ενός ξεπεσμένου αντιδραστικού ειδώλου αυτών των επαναστάσεων– ακόμη και από οπαδούς του βασιλιά Ίντρις, ενός ανδρεικέλου των ΗΠΑ, τον οποίο ανέτρεψε ο Μ. Καντάφι το 1969, ηγούμενος όχι πραξικοπήματος, όπως γράφουν οι αστικές εφημερίδες, αλλά λαϊκής εξέγερσης. Τώρα, πετούν στα σκουπίδια τον Μ. Καντάφι, που μόλις προς μηνός εκθείαζε το ΔΝΤ για τις εξαιρετικές επιδόσεις του στο ξεπούλημα δημόσιου πλούτου, ενώ ξεχνούν τις υπηρεσίες του, όταν ήταν ο μόνος άραβας ηγέτης που είχε ταχθεί ανοιχτά υπέρ της επίθεσης στο Ιράκ!

Το ερώτημα που πλανάται, λοιπόν, είναι τρομακτικό: Η εξέγερση κατά του καθεστώτος Καντάφι θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός «αραβικού Κοσσόβου»;

Η Αριστερά, το εργατικό και λαϊκό κίνημα, στην Ελλάδα, την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, θα πρέπει τώρα, μαζί με την αλληλεγγύη στα δίκαια κοινωνικά και δημοκρατικά αιτήματα της εξέγερσης στη Λιβύη, να θέσουν σε προτεραιότητα την αποτροπή της μετατροπής αυτής της χώρας σε ένα προτεκτοράτο αλά Κόσοβο, στην καρδιά της Βόρειας Αφρικής (ή της Νοτίου Μεσογείου). Να βοηθήσουν, όσο μπορούν, τις λαϊκές δυνάμεις της Λιβύης στο να μη μετατραπεί η χώρα τους σε ένα πολυδιασπασμένο μωσαϊκό φυλών, που θα διοικείται από μια «πράσινη ζώνη» επιχειρηματιών και των πολιτικών αχυρανθρώπων τους, όπως στο Ιράκ.

Η Αριστερά και το λαϊκό κίνημα, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να «νομιμοποιήσουν» μια στρατιωτική επέμβαση για «ανθρωπιστικούς λόγους», στο όνομα του δικτάτορα Καντάφι, όπως έκαναν διάφορες αριστερές δυνάμεις, το 1999, όταν το ΝΑΤΟ βομβάρδιζε τη Γιουγκοσλαβία.

Τόσο, η εξέγερση της Λιβύης, όσο και των άλλων αραβικών χωρών, μας διδάσκουν ότι δεν αρκεί ούτε η επιδίωξη της εξέγερσης, ούτε το σωστό αίτημα «κάτω η κυβέρνηση». Μια αληθινή λαϊκή εξέγερση, είναι κάτι παρακάτω από επανάσταση και κάτι παραπάνω από «μικρογραφία επανάστασης», που θέτει όλα τα ζητήματα στρατηγικής και τακτικής στο τραπέζι: δεν αφήνει ούτε τα κοινωνικά, ούτε τα δημοκρατικά, ούτε τα εθνικά και πολιτιστικά ζητήματα στην άκρη, ασχέτως της χρονικής ή ποιοτικής τους έντασης. Και καμιά εξέγερση δεν μπορεί να νικήσει τελικά, εάν δεν έχει μέσα στο αντικειμενικά ισχυρό αυθόρμητο στοιχείο της, μια ικανή «ποσότητα συνειδητού» προγράμματος και λαϊκών οργάνων αντικαπιταλιστικής ανατροπής και επαναστατικής προοπτικής.

πηγή: Εφημερίδα ΠΡΙΝ