Οι εμμονές της Ζακλίν ντε Ρομιγύ

της Μαρίας Κατσουνάκη

Η Ζακλίν ντε Ρομιγύ ήταν ένας άνθρωπος της δαπάνης, ένας γενναιόδωρος άνθρωπος. Αυτή η μεγάλη κυρία των γαλλικών γραμμάτων αγαπούσε τη λογοτεχνία, τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, τη δημοκρατία. Κληρονόμος των αρχών και των αξιών του Διαφωτισμού, υποστήριζε με πάθος τα κείμενα, τη γλώσσα. «Μάχομαι για τη διδασκαλία των ελληνικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με την ακράδαντη πεποίθηση ότι θα είναι χρήσιμη για την επιστήμη που θα επιλέξουν μετά, ότι θα τους χρησιμεύσει στη ζωή, στον τρόπο σκέψης, στην επιλογή του σωστού επαγγελματικού προσανατολισμού. Ολα είναι θέμα εκπαίδευσης», επέμενε.

Πριν από 15 χρόνια, όταν είχε έρθει στην Αθήνα για να παραλάβει το βραβείο Ωνάση, είχε παραχωρήσει μια συνέντευξη στην «Κ». Είχε ήδη προβλήματα με την όρασή της και οι γιατροί της είχαν συστήσει να μην ταξιδέψει με αεροπλάνο, να μην εκτεθεί σε προβολείς, να αποφύγει τη ζέστη. Παράκουσε και στα τρία. Και, επιπλέον, ανταποκρίθηκε με ενθουσιασμό σε ένα βαρύ πρόγραμμα γεμάτο συναντήσεις, τιμητικές εκδηλώσεις, επίσημα γεύματα, δημόσιες ομιλίες. «Κάθε στιγμή η ζωή είναι μια επιλογή. Δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα», έλεγε. Ο,τι και αν ρωτούσες τη Ζακλίν ντε Ρομιγύ, η απάντηση θα περιείχε μια αναφορά στην αρχαία ελληνική γραμματεία και στη σημασία της εκπαίδευσης, την οποία «οφείλουμε να παρακολουθούμε στενά και όχι ως παθητικοί παρατηρητές, γιατί είναι ο μόνος τρόπος για να προετοιμάζονται άνθρωποι ικανοί να αντιμετωπίσουν τα αυριανά προβλήματα».

Πέθανε στα 97 της, σχεδόν τυφλή, και εμμονικά σχεδόν προειδοποιούσε: «Το να μάθεις να σκέφτεσαι, να είσαι ακριβής, να ζυγίζεις τις λέξεις σου, να ακούς τον άλλον, σημαίνει να μπορείς να διαλέγεσαι και είναι το μόνο μέσο για να αναχαιτισθεί η τρομακτική βία που αυξάνεται γύρω μας. Ο λόγος είναι ένα φρούριο κατά της κτηνωδίας. Οταν δεν ξέρουμε, όταν δεν μπορούμε να εκφραστούμε, όταν ο λόγος δεν είναι επαρκής και αρκετά επεξεργασμένος επειδή η σκέψη είναι ασαφής και μπερδεμένη, δεν απομένουν παρά οι γροθιές, τα χτυπήματα, η άξεστη, βλακώδης, τυφλή βία».

Αν οφείλουμε να πενθήσουμε τη Ζακλίν ντε Ρομιγύ δεν είναι καθόλου γιατί αγαπούσε την Ελλάδα. Είναι ανάγνωση κούφια, επιδερμική, που υπακούει σε διαχρονικές αστοχίες και στερεότυπα. Αποχαιρετούμε έναν κορυφαίο επιστήμονα που δεν συνέδεε την εκπαίδευση με την οικονομία αλλά με την κοινωνία, τη συγκρότηση της προσωπικότητας, τις πνευματικές αξίες και τα πολιτικά ιδεώδη. Μέσα στην απαισιοδοξία και τη δυσκολία της εποχής, τις θολές σκέψεις και τις ακόμα πιο θολές απόψεις, η Ρομιγύ φώναζε μιαν αλήθεια: ότι το βαρύ φορτίο απαιτεί δυνάμεις που αποκτώνται με τη γνώση και όχι με την πληροφόρηση. Δυνάμεις που διαμορφώνουν πολίτες και πολιτισμό.

πηγή: Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ