Τυνησία: ο τύραννος έφυγε

του Γιώργου Δελαστίκ

Δεν πήγε τουλάχιστον χαμένη η τραγική θυσία του 26χρονου Τυνήσιου Μοχάμεντ Μπουαζιζί. Ανεργος πτυχιούχος, που πουλούσε λαχανικά με καροτσάκι στον δρόμο για να ζήσει την οικογένειά του, που ήταν πνιγμένη στα χρέη, ο Μπουαζιζί περιλούστηκε με βενζίνη και αυτοπυρπολήθηκε στην πλατεία μπροστά από τη νομαρχία της πόλης Σιντί Μπουζίντ, όταν η αστυνομία τού κατέσχεσε το εμπόρευμα, επειδή δεν είχε άδεια μικροπωλητή.

Η κοινωνική εξέγερση, την οποία πυροδότησε ο τραγικός θάνατός του, και η αιματηρή καταστολή των διαδηλώσεων που επιχείρησε το καθεστώς οδήγησαν τελικά στην ανατροπή και φυγή στο εξωτερικό του δικτάτορα της Τυνησίας Ζιν ελ - Αμπιντίν Μπεν Αλί, ο οποίος κυβερνούσε τη χώρα επί 23 συνεχή έτη, από το 1987, όταν με... «ιατρικό πραξικόπημα» άρπαξε την εξουσία από τον προκάτοχό του, τον Χαμπίμπ Μπουργκίμπα ο οποίος την κατείχε επί... 30 (!) συνεχή χρόνια, από το 1957.

Ο τύραννος εκδιώχθηκε. Το καθεστώς όμως δεν έχει ανατραπεί ακόμη. Απέτυχε μεν και η προσπάθεια του πρωθυπουργού Μοχάμεντ Γκανουσί να σφετεριστεί αυτός την εξουσία, όπως επιθυμούσε ο εκδιωχθείς πρόεδρος Μπεν Αλί, αλλά καθήκοντα προέδρου της Τυνησίας ανέλαβε ο πρόεδρος της Βουλής, ο οποίος είναι και αυτός στέλεχος του καθεστώτος και ανέθεσε στον... Γκανουσί να σχηματίσει κυβέρνηση!

Ο νέος μεταβατικός πρόεδρος δήλωσε ότι θα διενεργήσει εκλογές μετά από δύο μήνες. Αν όντως γίνει έτσι, καθόλου βέβαιο δεν είναι αυτή τη στιγμή ότι οι εκλογές θα οδηγήσουν σε δημοκρατική ανατροπή του καθεστώτος και στην πράξη.

Μισός και πλέον αιώνας διακυβέρνησης της Τυνησίας από τους Μπουργκίμπα και Μπεν Αλί, με την ελεγχόμενη καταπίεση των τελευταίων χρόνων, έχει αφήσει τη χώρα με ουσιαστικά ανύπαρκτη αντιπολίτευση. Φυλακίζοντας πάνω από 30.000 στελέχη και μαχητικά μέλη του ισλαμιστικού κινήματος κατά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, ο Μπεν Αλί είχε εξοντώσει και τον τελευταίο αντιπολιτευτικό πόλο.

Αυτό που σήμερα αυτοαποκαλείται αντιπολίτευση στην Τυνησία, δεν είναι τίποτα περισσότερο από κάποιες μεγάλες παρέες, με ασήμαντη επιρροή στην τυνησιακή κοινωνία. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα δημιουργηθούν ταχύτατα πολιτικά κόμματα, αν υπάρξουν οι δημοκρατικές προϋποθέσεις. Σίγουρα όμως δύο μήνες δεν φτάνουν.

Τα πράγματα περιπλέκει το γεγονός ότι η αντιπολίτευση δεν έπαιξε κανέναν απολύτως ρόλο στην εξέγερση που ανέτρεψε τον Μπεν Αλί. Δεν είχε τις δυνάμεις για αυτό, ούτε άλλωστε έχει κάποια εξεγερτική κουλτούρα.

Η ιδιομορφία αυτής της εξέγερσης είναι ότι είναι πραγματικά χωρίς καθοδήγηση, υποκίνηση ή επιρροή από οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα. Γνήσια κοινωνική, εκφράζει πρωτίστως τα αδιέξοδα της μορφωμένης κυρίως νεολαίας της Τυνησίας, αλλά και των νέων της χώρας γενικότερα που αδυνατούν να βρουν δουλειές ανάλογες με τα προσόντα τους. Καθώς οι νέοι κάτω των 25 ετών υπερβαίνουν το... 55% (!) του πληθυσμού της Τυνησίας, το πρόβλημα προσλαμβάνει εκρηκτικές κοινωνικές διαστάσεις.

Από τη στιγμή που το καθεστώς άρχισε να δολοφονεί διαδηλωτές και να προσπαθεί να καταπνίξει με την αστυνομική και στρατιωτική βία τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, είναι αυτονόητο ότι το δημοκρατικό αίτημα της ελευθερίας και της ανατροπής του καθεστώτος προστέθηκε στα οικονομικά και κοινωνικά αιτήματα.

Το πρόβλημα με την απουσία πολιτικής καθοδήγησης της εξέγερσης συνίσταται στο ότι από τη στιγμή που η έκταση και η σφοδρότητα των διαδηλώσεων ανέτρεψαν τον πρόεδρο Μπεν Αλί, δεν υπάρχει πολιτική δύναμη η οποία θα απαιτήσει να αναλάβει την πολιτική εξουσία και θα υλοποιήσει την ανατροπή του καθεστώτος. Ετσι η εξουσία παραμένει στα χέρια του μηχανισμού του καθεστώτος, ο οποίος προσπαθεί να δώσει λύση φυσικά προς όφελός του.

Οι πιθανότητες να τα καταφέρει δεν είναι αμελητέες: Ο τυνησιακός λαός βρίσκεται στους δρόμους εδώ και έναν μήνα και βέβαια δεν μπορεί να παραμείνει εσαεί εν εξεγέρσει. Η ανατροπή του Μπεν Αλί φυσιολογικά θα συντείνει στη σταδιακή μείωση των διαδηλώσεων και τον παραμερισμό του λαϊκού παράγοντα από τις πολιτικές διεργασίες, αφήνοντας τις προς το παρόν ανίσχυρες ομάδες της αντιπολίτευσης να διαπραγματευθούν συναινετικές λύσεις με τον λαβωμένο, αλλά ακόμη πολύ ισχυρότερο μηχανισμό του καθεστώτος...

Εξέγερση

Απόντες εντελώς οι ισλαμιστές

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗΣ πολιτικής σημασίας φαινόμενο στην εξέγερση των νέων και του λαού της Τυνησίας υπήρξε η παντελής απουσία από τις διαδηλώσεις και τα δραματικά γεγονότα των ισλαμιστών. Παλαιότερα, το πολιτικό ισλάμ πρωτοστατούσε στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά του καθεστώτος. Τώρα η απουσία του ήταν κραυγαλέα. Το ίδιο παρατηρήθηκε και στις ταραχές της Αλγερίας. Αυτό οφείλεται φυσικά στην απίστευτης έκτασης καταστολή εναντίον των ισλαμιστών στην Τυνησία, υποδηλώνει όμως αναπότρεπτα και την πολιτική ήττα του ισλαμιστικού κινήματος. Είναι προφανές ότι το πολιτικό ισλάμ αδυνατεί να αναδειχθεί σε πόλο συσπείρωσης και έκφρασης της κοινωνικής δυσαρέσκειας - τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση.

πηγή: Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ