Πέντε ψεύτικα «ευαγγέλια» του Μνημονίου

του Διονύση Ελευθεράτου

«Οι Έλληνες είναι σαν να προσφεύγουν σε ένα μαφιόζο τοκογλύφο για να αποπληρώσουν δάνειο που πήραν από τη γιαγιά τους». Τι θέλει να πει ο αρθρογράφος των «Financial Times» Τζον Ντίζαρντ; Το εξηγεί: με το Μνημόνιο η ελληνική κυβέρνηση έχει μετατρέψει σε σύμβαση-θανάσιμη θηλιά (στον λαιμό της ελληνικής κοινωνίας) ένα δάνειο που υπό άλλους όρους θα ήταν «διαχειρίσιμο».

Με τρόπο σιβυλλικό ο αρθρογράφος των «F.T.» έγραψε προσφάτως αυτό που τονίσαμε από τις σελίδες της «SportDay» πριν από μερικούς μήνες: στο αδιέξοδο μας οδηγεί η υποτιθέμενη «θεραπεία» κι όχι αυτή καθ' αυτή η ασθένεια των χρεών, η οποία άλλωστε είναι παγκόσμια νόσος -όπως με χαριτωμένη καθυστέρηση ανακάλυψαν ορισμένοι «φωστήρες». Η Ελλάδα δεν αντιπροσώπευε καν τη «βαρύτερη» περίπτωση στην Ευρώπη -αλλά ξεφεύγει από τα όρια του παρόντος σημειώματος η διερεύνηση των λόγων, για τους οποίους στον πειραματικό σωλήνα μπήκε πρώτη η χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας και της κωμικοτραγικής (με έμφαση στο «τραγικής») κυβέρνησης του Γ. Α. Παπανδρέου (ΓΑΠ).

Σταχυολογούμε σήμερα ορισμένα από τα α-ΓΑΠημένα ψέματα των «ευαγγελιστών» του Μνημονίου. Ψέματα που αναζητούν εναγωνίως ώτα δίποδων αμνοεριφίων. Οι ημέρες, άγιες για τους καλούς χριστιανούς και άγριες για την τσέπη εκατομμυρίων υπηκόων της Ελλάδας Ελλήνων Σουβλιζομένων, δεν δυσκολεύονται να αναδείξουν το ΠΡΩΤΟ (με γνώμονα την επικαιρότητα) μύθευμα. Είναι τόσο χοντρό, ώστε το εκστομίζει μόνο ο ΓΑΠ -τα «παπαγαλάκια» του το αποφεύγουν: «Οι θυσίες του ελληνικού λαού πιάνουν τόπο». Ταραταζούμ... Ναι, τόσο τόπο πιάνουν οι θυσίες του ελληνικού λαού, ώστε πριν από λίγες ημέρες μια δήλωση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ανέβασε στους ουρανούς τα επιτόκια των ελληνικών κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά: το επιτόκιο των δεκαετών ομολόγων στο 13% και των τριετών στο 18%!

Αν ο ΓΑΠ ήταν προπονητής μπάσκετ...

Τι είπε εν ολίγοις ο Σόιμπλε; Οτι τον προσεχή Ιούνιο η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα κρίνουν εάν η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει ή όχι. Εδώ φυσικά παίζεται κι ένα παιχνίδι με τον χρόνο: όπως αποφάσισε η Ε.Ε., από τον Ιούνιο του 2013 όσοι ιδιώτες έχουν αγοράσει κρατικά ομόλογα χωρών της Ευρωζώνης θα επωμίζονται αναλογικά κάποιο βάρος, σε περίπτωση που «κουρευτεί» η αξία των αντίστοιχων ομολόγων. Συμφέρει λοιπόν τις ευρωπαϊκές τράπεζες να γίνει πριν από τον Ιούνιο του 2013 η πολυσυζητημένη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, εάν αυτή συμπεριλαμβάνει «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων -και φυσικά νέο «πετσόκομμα» σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές δαπάνες.

Σε κάθε περίπτωση, αν ο ΓΑΠ είχε τη γνωστή ιδιότητα του Πινόκιο, η μύτη του θα εκτεινόταν (αυτή κι αν θα ήταν «επιμήκυνση») από το Μαξίμου μέχρι το γραφείο της Μέρκελ στο Βερολίνο. Ο πρωθυπουργός επιμένει πως οι «θυσίες πιάνουν τόπο», με το ελληνικό χρέος να «τρέχει» στο 160% του ΑΕΠ από το 115% της προ Μνημονίου εποχής: σαν να ακούς έναν προπονητή μπάσκετ να ισχυρίζεται ότι το κοουτσάρισμά του είναι αποτελεσματικό, την ώρα που η ομάδα τρώει κατακέφαλα 45 πόντους παραπάνω.

Τα δύο επόμενα μυθεύματα που θα τιμήσουμε μας στέλνουν λίγο πίσω στον χρόνο, αλλά είναι χρήσιμο να τα δούμε για να διαπιστώσουμε πόσο συνεπείς... στα φούμαρα είναι οι παραμυθάδες, που ωθούν κόσμο και κοσμάκη σε οικονομικούς και κοινωνικούς Γολγοθάδες. Προσπερνώντας για οικονομία χώρου και χρόνου τον γελοίο ισχυρισμό ότι «το ΠΑΣΟΚ δεν εξαπάτησε τον ελληνικό λαό -απλώς δεν γνώριζε την πραγματική κατάσταση της οικονομίας», φθάνουμε στο ΔΕΥΤΕΡΟ ψέμα: «Το Μνημόνιο ήταν αναγκαίο, διότι η χώρα έπρεπε να βρει αμέσως, χωρίς χρονοτριβή, χρήματα για χρεολύσια -και άλλες πηγές δεν υπήρχαν». Ατοπον...

Το συγκεκριμένο ποσό των ετήσιων χρεολυσίων ήταν 53 δισ. ευρώ -σημαντικό, αλλά όχι τραγικό, αν σκεφτεί κανείς π.χ. ότι την ίδια περίοδο το Βέλγιο, χώρα με πληθυσμό μικρότερο από τον δικό μας, έψαχνε 89 δισ. Για να πιστέψει κανείς ότι η κυβέρνηση δεν μπορούσε να βρει γρήγορα 53 δισ. θα πρέπει να ξεχάσει τουλάχιστον τρεις «λεπτομέρειες».  

Σιχάθηκε ο Τρισέ τα Σόδομα;

Πρώτη «λεπτομέρεια»: η σειρά ελληνικών ομολόγων που βγήκε στις αγορές (με επιτόκιο 6%) στο τέλος Ιανουαρίου 2010 προσέλκυσε 25 δισ. ευρώ, αλλά η κυβέρνηση του ΓΑΠ... καταδέχθηκε να εισπράξει μόνο τα 8 από αυτά! Γιατί; Πίστευε άραγε το γκουβέρνο ότι θα εξασφάλιζε καλύτερους όρους δανεισμού στη συνέχεια με τις... πεφωτισμένες επιλογές του;                 

Δεύτερη «λεπτομέρεια»: τις ημέρες που ο ΓΑΠ έκανε τις πρώτες περικοπές μισθών στο Δημόσιο (προ Μνημονίου), η κινεζική Τράπεζα Εισαγωγών- Εξαγωγών δάνειζε στη Σερβία με επιτόκιο 3,5% και περίοδο αποπληρωμής 15 έτη! Κι όμως, ούτε με αυτούς ούτε με τη Ρωσία -άλλη χώρα με μεγάλα αδρανή κεφάλαια- καταδέχθηκε να διαπραγματευτεί η ελληνική κυβέρνηση. Ούτε καν για να δείξει ότι «υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές». Ούτε καν ως μέσο πίεσης, μπας και σταματούσε η Deutsche Bank να ανεβάζει (με τις αμερικανικές JP Morgan και Goldman Sachs) τα spreads. Συγγνώμη, αλλά πεμπτουσία της περίφημης «ελεύθερης οικονομίας» δεν είναι, συν τοις άλλοις, να μπορείς ανά πάσα στιγμή να δανείζεσαι από όποιον κερατά σε συμφέρει;

Τρίτη «λεπτομέρεια»: η κυβέρνηση είχε τη δυνατότητα να μαζέψει χρήμα εκδίδοντας λαϊκό ομόλογο για το εγχώριο αποταμιευτικό κοινό, με επιτόκιο 3-4%. Αντί να το κάνει αυτό, ανέθεσε στα «παπαγαλάκια» να κελαηδούν στον ρυθμό του ΤΡΙΤΟΥ ψέματος: «Αν γίνει κάτι τέτοιο, θα καταστραφούν οι ελληνικές τράπεζες».

Για να αντιληφθεί κανείς πόσο εξωφρενική ήταν αυτή η κινδυνολογία, ας σταθεί σε ένα γεγονός: αυτήν ακριβώς την κίνηση, η οποία υποτίθεται ότι θα κατέστρεφε το χρηματοπιστωτικό σύστημα, την πρότεινε τον Μάιο του 2010 ο ίδιος ο πρόεδρος της ΕΚΤ, ο Τρισέ, στις κυβερνήσεις όσων χωρών είχαν αρχίσει να ζορίζονται από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις των αγορών. Με κρύα καρδιά το πρότεινε (σαν τον Πιλάτο όταν απελευθέρωνε τον Βαραβά), αλλά το πρότεινε. Λέτε ο Τρισέ να ήθελε την καταστροφή των τραπεζών; Λέτε ξαφνικά να «πήρε ανάποδες» αυτός ο επίγειος Θεός του χρηματοπιστωτικού συστήματος και να είπε «Σόδομα και Γόμορρα έχουν γίνει οι Τράπεζες -ας τις διαλύσω να ησυχάσω»; Λίγο δύσκολο, έτσι;

Για τη βασιλεία των Τραπεζών...

Στην πραγματικότητα ο ΓΑΠ  απέφυγε την έκδοση τέτοιου ομολόγου διότι «έτριξαν τα δόντια» οι ελληνικές Τράπεζες. Δεν φοβήθηκαν φυσικά τον... αφανισμό οι Ελληνες τραπεζίτες, απλώς τα θέλουν όλα. Ηξεραν και ξέρουν καλύτερα από τον καθένα ότι μεγάλη πληγή τους είναι η συνεχιζόμενη -λόγω παρατεταμένης ανασφάλειας- μαζική εκροή καταθέσεων κι όχι τα 15, 20 ή 30 δισ. που θα έχαναν, εάν τυχόν η κυβέρνηση εξέδιδε ομόλογο για εγχώριους αποταμιευτές. Γιατί όμως να μην αποφύγουν οι τραπεζίτες και το μικρό αγκάθι, όταν γνωρίζουν ότι σε κάθε περίπτωση και περίσταση το ελληνικό κράτος θα συνεχίσει να τους δίνει τροφαντά «πακέτα»;

Το κρατικό χρήμα που έχει διοχετευτεί στις ελληνικές τράπεζες την τελευταία τετραετία υπερβαίνει τα 100 δισ. ευρώ, δηλαδή πλησιάζει τα 110 δισ. του Μνημονίου. Τα «110» που, όπως είπε κι ο Κ. Σημίτης, θα δοθούν σε «παλαιούς ιδιώτες ομολογιούχους του δημιουργώντας νέες υποχρεώσεις, προς την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ». Μπα; Κι εμείς που κοντεύαμε να πιστέψουμε τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις πως αυτά τα «110» θα δοθούν σε μισθούς και συντάξεις... Ο Σημίτης χρεώνει εμμέσως πλην σαφώς στον ΓΑΠ το ΤΕΤΑΡΤΟ ψέμα κι εμείς λέμε να πιστέψουμε (έστω και για μία φορά) τον «καθηγητή».    

Το ΠΕΜΠΤΟ -και πολύ κρίσιμο- ψέμα: «Ο,τι κι αν έγινε, η χώρα είναι υποχρεωμένη να εξοφλήσει ολόκληρο το χρέος της -μέχρι τελευταίας κεραίας, όπως είπε κι ο πρωθυπουργός. Πάση θυσία». Κάποιοι μάλιστα ντύνουν τον ραγιαδισμό και τα αδιάλειπτα «yes, sir» με κουρέλια «υπερηφάνειας», λέγοντας: «Είναι θέμα τιμής»! Προφανώς αυτές οι... αγέρωχες Μαρίες Αντουανέτες δεν ζουν με 1.200 ευρώ τον μήνα και την προοπτική να «πέσουν» στα 740 ευρώ.

Οσοι κάνουν τον κόπο να ασχοληθούν με τις νομικές πλευρές του θέματος θα αντιληφθούν κάτι: οι χώρες δεν χρεοκοπούν σαν να είναι ιδιωτικές εταιρείες. Οπως σημειώνει κι ο καθηγητής πανεπιστημίου Γιώργος Κατρούγκαλος, «δεν ρευστοποιείται η περιουσία τους με την παρέμβαση κάποιου διεθνούς δικαστικού επιμελητή ούτε παύουν να υπάρχουν στον νομικό κόσμο επειδή δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τα χρέη τους».

Από τότε που ο ΓΑΠ ήταν τεσσάρων χρόνων και είχε ποδήλατο με βοηθητικές ρόδες (1956) μέχρι το 2006 συνήφθηκαν εκατοντάδες συμφωνίες διακανονισμού χρεών που είχαν 81 -εν συνόλω- χώρες. Ο διακανονισμός αφορούσε ανεξόφλητα χρέη ύψους 523 δισ. δολαρίων. Πολύ νωρίτερα, το 1938, η Ελλάδα είχε προβάλει επιτυχώς στο Μόνιμο Διεθνές Δικαστήριο την αρχή σύμφωνα με την οποία προείχε το καθήκον του κράτους να εκπληρώσει βασικές λειτουργίες προς όφελος των υπηκόων του κι όχι των δανειστών. Την αρχή αυτή έχει δεχθεί και το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών.

Τα «κακά παιδιά» ανασαίνουν 

Η επίκληση της «κατάστασης ανάγκης» δεν είναι η μοναδική, κατοχυρωμένη διεθνώς, νομική «ζώνη άμυνας» των κρατών που χρωστούν. Υπάρχει και η απόκρουση του «απεχθούς χρέους» («odious debt»), δηλαδή εκείνου που προέκυψε ή γιγαντώθηκε εξαιτίας παράνομων δραστηριοτήτων και διαφθοράς. Το 2007 η κυβέρνηση του Ισημερινού συγκρότησε διεθνή επιτροπή εξέτασης του χρέους κι όταν τα σχετικά πορίσματα επιβεβαίωσαν τις... ομορφιές, το κράτος αυτό σταμάτησε να πληρώνει τα ομόλογά του. Αποτέλεσμα: ο Ισημερινός «έκλεισε» μια άκρως συμφέρουσα συμφωνία με τους δανειστές του.     

Αλήθεια, εάν κατόπιν σοβαρού ελέγχου αναλυόταν το ελληνικό χρέος, με τις τόσες αποικιοκρατικές διατάξεις συμβάσεων, με τις μίζες για τα οπλικά συστήματα και τη Siemens, πόσους... τόνους από «odious debt» -άκρως αξιοποιήσιμους από νομικής πλευράς, ώστε να μειωθεί το συνολικό βάρος- θα ανακαλύπταμε; Πέραν αυτού, τα θετικά νομικά προηγούμενα δεν κατοικοεδρεύουν μόνο στον ΟΗΕ ή στο Διεθνές Κέντρο Διευθέτησης Επενδυτικών Διαφορών (ICSID), που είναι διαιτητικός φορέας της Παγκόσμιας Τράπεζας. Κατοικοεδρεύουν -αυτό είναι άκρως ενδιαφέρον- και στο γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο στις 8 Μαΐου 2007 αποδέχθηκε τη θέση της Αργεντινής, που σταμάτησε να πληρώνει ορισμένους δανειστές της για να διαφυλάξει το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών της.

Μόνο όταν έπαψε να είναι «υπάκουο παιδί» κατόρθωσε να ανασάνει η  Αργεντινή του -μακαρίτη σήμερα- Νέστορ Κίρτσνερ, του προέδρου που μετέτρεψε τη λαϊκή εξέγερση του 2001-02 σε καλό διαπραγματευτικό χαρτί προς τους δανειστές και το ΔΝΤ. Η οικονομία της λιλιπούτειας Ισλανδίας άρχισε να ζωντανεύει εντυπωσιακά έπειτα από το πρώτο δημοψήφισμα (ακολούθησε και δεύτερο, με την ίδια ετυμηγορία), μέσω του οποίου οι πολίτες της αρνήθηκαν να φορτωθούν το βάρος των 5,6 «κερατιάτικων» δισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή σχεδόν του μισού ΑΕΠ της χώρας. Το ποσό αυτό είχαν «ξαφρίσει» Ισλανδοί τραπεζίτες από Αγγλους και Ολλανδούς καταθέτες. Η ισλανδική κοινωνία είπε το αυτονόητο: πως δεν τα έφαγε μαζί με τους τραπεζίτες της!              

Το παραμύθι «δεν γίνεται αλλιώς» είναι για μοιραίους και άβουλους. Η αλήθεια είναι πως μόνον «αλλιώς» υπάρχει σωτηρία.

ΥΓ.: τα πέντε προαναφερθέντα ψέματα είναι μερικά από όσα «κολλούν» στο «τροπάρι» περί «αναπόφευκτου δρόμου». Επειδή όμως υπάρχει και το παραμύθι του δήθεν «χρήσιμου Μνημόνιου που θα μας τακτοποιήσει» (όπως «τακτοποίησε» ο Κάιν τον Αβελ), καθώς και διάφορες αβάσιμες ερμηνείες για το «πώς φθάσαμε έως εδώ», θα επανέλθουμε. Λίαν συντόμως.    

πηγή: Εφημερίδα SportDay