«Χωρίς Βαστίλη, χωρίς ανάθεμα…»

του Παναγιώτη Φραντζή

Από τα πρώτα βράδια στην πλατεία Συντάγματος, ήταν καθαρό πως ο κόσμος που κατεβαίνει στο δρόμο θέλει κάτι παραπάνω από το να πέσει η κυβέρνηση του μνημονίου. Όσες φορές έκανε λόγο κανείς στη Λαϊκή Συνέλευση για «αλλαγή του πολιτεύματος», ή για «συνολική ανατροπή του πολιτικού συστήματος», κέρδιζε το χειροκρότημα – αφού, πέρα από την εξαιρετικά σημαντική διαφορά στη διατύπωση, επιδοκιμαζόταν η ουσία της μετάβασης σε ένα καινούργιο πλαίσιο λειτουργίας της δημοκρατίας. Σε συνδυασμό με το αίτημα για Δικαιοσύνη.

Μαζί με το φλέγον κοινωνικό ζήτημα που κινητοποιεί άμεσα εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους – καθώς όλοι αντιλαμβάνονται το σαρωτικό και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα της επίθεσης που απειλεί να ρίξει στην εξαθλίωση μεγάλο τμήμα των πολιτών αυτής της χώρας – είναι το ζήτημα της δημοκρατίας που αναδεικνύεται σε κλειδί των εξελίξεων. Από εδώ και το όνομα της κίνησης που συγκαλεί και οργανώνει τις Λαϊκές Συνελεύσεις της πλατείας Συντάγματος: «Άμεση Δημοκρατία τώρα!». Αυτή η νέα και πρωτότυπη συλλογικότητα, που δεν θα πρέπει να εξισώνει κανείς με το πολύ μεγαλύτερο αριθμητικά πλήθος που κατακλύζει την πλατεία τις ημέρες των μεγάλων συγκεντρώσεων, έχει δείξει ότι προσπαθεί να συγκροτήσει μια δέσμη πολιτικών προτάσεων για μια τομή στη λειτουργία της δημοκρατίας.

Να όμως που κάποιοι φαίνεται να παρεμβαίνουν στη σχετική συζήτηση με τις δικές τους ακραιφνώς «επαναστατικές» προτάσεις. Όπως για παράδειγμα ο κ. Μάκης Βορίδης. Πρόκειται για τον ιδεολογικό εκφραστή στη χώρα μας της λεγόμενης πατριωτικής αντικομματικής συσπείρωσης. (Βλ. το σχετικό άρθρο του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου από το Red NoteBook.) Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα «Δημοκρατία» ζητά μια επαναστατική ανατροπή του σημερινού Συντάγματος, από ένα κίνημα όπως στο Γουδί το 1909, και συντακτική Βουλή που θα αποφασίσει αλλαγή πολιτεύματος από Προεδρευόμενη σε Προεδρική Δημοκρατία – δίνοντας υπερεξουσίες σε ένα πρόσωπο άμεσα εκλεγμένο από το λαό.

Αυτή η εντελώς υποθετική προοπτική ενός κοινοβουλευτικού βοναπαρτισμού δεν μπορεί ν΄ αποτελεί απάντηση στο δημοκρατικό έλλειμμα για το οποίο διαμαρτύρεται η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Βρίσκεται δε εντελώς απέναντι από την επιλογή και την αυθόρμητη κίνηση προς τη δημοκρατική οργάνωση του λαού μέσα από Λαϊκές Συνελεύσεις, Επιτροπές και Σωματεία. Θα μπορούσε μόνο να ταιριάζει με την κατάργηση των κομμάτων, ως συνέχεια της αντικομματικής υστερίας που εξαπλώθηκε το προηγούμενο διάστημα. Καμία σχέση λοιπόν δεν έχει μια τέτοια «αλλαγή του πολιτεύματος» με τη γνήσια αλλαγή του πολιτικού και οικονομικού συστήματος, που συζητά χωρίς να επιδιώκει με σαφήνεια το πλειοψηφικό ρεύμα της Λαϊκής Συνέλευσης της πλατείας Συντάγματος.

Αν υπάρχει λόγος να συζητείται αυτό το ακραίο παράδειγμα, είναι για να φωτιστεί η πάγια λογική των συντηρητικών δυνάμεων, όπως κι αν εμφανίζονται: να μείνει άθικτο το επιχειρηματικό υπερκράτος, οι οικονομικές δομές, ο πυρήνας της αστικής εξουσίας, και να πετάξουμε το χρεοκοπημένο πολιτικό προσωπικό. Στοχεύουν το κοινοβούλιο, για να γλιτώσουν οι στρατηγοί της πάνω Βουλής που δεν είναι άλλοι από τους μεγαλοπαράγοντες του επιχειρηματικού κόσμου, τα μονοπώλια, και τα κέντρα εξουσίας με τα οποία συνδέονται. Από την πολιτική ατζέντα τέτοιων «ριζοσπαστικών» δυνάμεων απουσιάζει το αίτημα άρνησης πληρωμής του χρέους, που γίνεται αποδεκτό ολοένα και περισσότερο στο Σύνταγμα. Ακολουθούν αντίθετα μια λογική επαναδιαπραγμάτευσης του μνημονίου με την τρόικα, παράτασης της αποπληρωμής του χρέους, αυτό που θα λέγαμε ήπια αναδιάρθρωση. Ο όποιος ριζοσπαστισμός τους εξαντλείται στη μορφή, στην εντύπωση, στα διχαστικά συνθήματα. Στην κατανάλωση της εκδίκησης.

Είναι σαφές ότι στις νέες έκτακτες συνθήκες, εξαιτίας της ορμητικής εισβολής του λαϊκού παράγοντα στο πολιτικό προσκήνιο, έχει μπει στην ημερήσια διάταξη η αντικατάσταση της κυβέρνησης Παπανδρέου. Δεν πρόκειται να υπάρξει κενό εξουσίας. Είτε έτσι είτε αλλιώς, είτε με ομαλό είτε με λιγότερο ομαλό τρόπο, θα έχουμε «αλλαγή φρουράς». Όπως είναι σαφές ότι ο κόσμος της εργασίας, εκτός από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, σε μεγάλο βαθμό διαθέτει σοβαρό πολιτικό κριτήριο και ευρύ δημοκρατικό πνεύμα. Ας μην αμφιβάλλουμε: Είναι οι πλατείες και οι λαϊκές συνελεύσεις ως πρωτότυπες εμβρυακές μορφές οργάνωσης της αντίστασης του λαού, η κύρια απάντηση που δοκιμάζεται αυτή τη στιγμή στο δημοκρατικό έλλειμμα. Είναι αυτές οι μαζικές διαδικασίες στην ανώτερη μορφή τους δικλείδες ασφαλείας από οποιαδήποτε εκτροπή. Γιατί οι πλατείες μπορούν να υποδέχονται την αγανάκτηση και να δίνουν σχήμα και νόημα στην πολιτικά ακατέργαστη μάζα της διαμαρτυρίας. Με αυταπάτες, με αντιφάσεις, με χίλια δυο προβλήματα. Προχωρώντας ωστόσο, με νηφάλια ζιγκ ζαγκ, πέρα από την αγανάκτηση.

Και προχωρώντας δεν μπορεί παρά να ανοίξουν προς τις οργανωμένες δυνάμεις του εργατικού και του ευρύτερου λαϊκού κινήματος – κόμματα, συνδικάτα, κινήσεις που όλο το προηγούμενο διάστημα έδωσαν με τον τρόπο τους τη μάχη για να μην περάσει η πολιτική του μνημονίου, γνωρίζοντας πολύ καλά πως ο στόχος δεν είναι το μνημόνιο από μόνο του γιατί και χωρίς αυτό σε μια σειρά χώρες της Ε.Ε. πετσοκόβονται τα δικαιώματα που με αιματηρούς αγώνες κατάκτησε ο κόσμος της εργασίας. «Οι πλατείες» θα τείνουν να ξεπερνάνε την αρχική τους συστολή απέναντι στις πολιτικές οργανώσεις και συλλογικότητες καθώς θα συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν από μόνες τους να τα βγάλουν πέρα, ότι η ίδια η ένταση των περιστάσεων απαιτεί ένα πραγματικό λαϊκό μέτωπο ανατροπής της νέας εξαθλίωσης που με τη μία ή την άλλη κυβέρνηση θα προσπαθήσουν οι «ακομμάτιστοι» Καίσαρες να επιβάλουν. (Ως γνωστόν αυτοί που πραγματικά κυβερνάνε τη χώρα δεν ανήκουν σε κανένα κόμμα, αλλά χρησιμοποιούν τα κόμματα εξουσίας για να μην φαίνεται άμεσα ο δικός τους ρόλος.)

Γι’ αυτό προέχει η αμυντική οχύρωση των πλατειών απέναντι στο μεγάλο «κόμμα» του αστικού συνασπισμού εξουσίας, που με το ένα ή το άλλο σχέδιο, με τον ένα ή τον άλλο αρχηγό, και όλο το στρατό σε πολεμική διάταξη, επιτίθεται στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων και της νεολαίας με τέτοια σφοδρότητα. Οι πλατείες είναι εδώ για να ενώσουν το μαχόμενο λαό πέρα από τις χθεσινές κομματικές προτιμήσεις. Είναι εδώ για να αποκαλύψουν τι ρόλο παίζουν όσοι τις χάιδεψαν στην αρχή και μετά άρχισαν να τις υπονομεύουν. Είναι εδώ για να μετατραπούν σε κέντρα αγώνα για να μην περάσουν τα νέα μέτρα και να πέσει η δικτατορία του μνημονίου. Γύρω από την οργάνωση (ή την υπονόμευση) αυτού του πρώτου νικηφόρου βήματος θα ξεχωρίσουν οι πραγματικοί και οι εικονικοί φίλοι τους. Για να μπορεί στη συνέχεια, στο νέο γύρο ωρίμανσης της πάλης, να αντιμετωπιστεί η όποια συντηρητική αναδίπλωση του κραταιού οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου.

«Χωρίς Βαστίλη, χωρίς ανάθεμα…» γιατί η δική μας Δικαιοσύνη δεν είναι εκδικητική απέναντι σε πρόσωπα ούτε αποτελεί μια απλή εκτόνωση του λαϊκού θυμού. Δεν έχει στραμμένο το βλέμμα προς τα πίσω. Είναι δικαιοσύνη πρωτίστως για τις γενιές που έρχονται, ένα παράθυρο ανοιχτό στην ευημερία και την ειρήνη του λαού. 

πηγή: Αριστερό Βήμα