Με τις μεγάλες πληγές του Ιράκ και του Αφγανιστάν ακόμη ανοιχτές, ο τελικός απολογισμός της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 μπορεί να αργήσει να γραφτεί, ένα πράγμα, όμως, είναι μάλλον σαφές: ότι αποτέλεσε συμβολικό ορόσημο για την είσοδο της ανθρωπότητας στη νέα εποχή των λεγόμενων ασύμμετρων συγκρούσεων, κλείνοντας την περίοδο των συντεταγμένων αναμετρήσεων μεταξύ κρατών ή συνασπισμών συγκρίσιμης ισχύος, που κράτησε από την Ειρήνη της Βεστφαλίας μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Αρχικά, κυριάρχησε το δέος για τη θηριώδη αντεπίθεση μιας παντοδύναμης Αμερικής που θα έκανε και τη Ρώμη να ωχριά ενώπιόν της. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις δύο προικισμένων γραφιάδων που υποστήριξαν τον πόλεμο στο Ιράκ, του Αμερικανού Τόμας Φρίντμαν και του Βρετανού Νάιαλ Φέργκιουσον. Ο πρώτος έγραψε στους New York Times: «Το αόρατο χέρι της αγοράς δεν θα λειτουργήσει ποτέ χωρίς μια κρυμμένη γροθιά... Και η κρυμμένη γροθιά που κρατάει τον κόσμο ασφαλή, λέγεται στρατός, αεροπορία, ναυτικό και πεζοναύτες των ΗΠΑ». Ο δεύτερος αναγνώρισε στο Foreign Affairs ότι η Αμερική «μοιάζει πολύ με την αυτοκρατορική Βρετανία», την οποία ξεπερνά κατά πολύ σε ισχύ κι ότι είναι «αυτοκρατορία σε όλα, εκτός από το όνομά της».
Αιώνες μοιάζει να ’χουν περάσει από τότε. Στις 4 Σεπτεμβρίου οι New York Times φιλοξενούσαν άρθρο του Φρίντμαν με τίτλο «Υπερχρεωμένη, Υπερλιτοδίαιτη, Υπερδύναμη»; Ο αρθρογράφος συνιστά άτακτη φυγή όχι μόνο από το Ιράκ, αλλά και από το Αφγανιστάν, σημειώνοντας: «Υπήρχε μια εποχή, όπου η χάραξη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής δεν απαιτούσε να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν ο οικονομικός παράγοντας. Σήμερα αυτή η εποχή αποτελεί παρελθόν». Οσο για τον Φέργκιουσον, επανήλθε στο Foreign Affairs για ένα άρθρο με τίτλο «Παρακμή και Πτώση», στο οποίο διαβάζουμε: «Οι περισσότερες καταρρεύσεις αυτοκρατοριών συνδέονται με δημοσιονομικές κρίσεις... Η πτώση της Ρώμης ήταν ξαφνική και δραματική. Αν η αμερικανική αυτοκρατορία εξαφανιστεί, αυτό πιθανόν θα συμβεί γρήγορα».
Η εκλογή του Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα επισφράγισε τη χρεοκοπία του αυτοκρατορικού σχεδίου των νεοσυντηρητικών. Ο νέος πρόεδρος επισκέφθηκε το Κάιρο και την Κωνσταντινούπολη απ’ όπου έριξε γέφυρες στον αραβομουσουλμανικό κόσμο, πρόσφατα, δε, ενέκρινε την ανέγερση τζαμιού δίπλα στο Σημείο Μηδέν. Ωστόσο, τα ογκώδη συλλαλητήρια διαμαρτυρίας της λευκής, προτεσταντικής Δεξιάς έδειξαν ότι δεν αρκεί η έλευση ενός μαύρου προέδρου με μουσουλμανικό μεσαίο όνομα για να ξεριζωθεί η ισλαμοφοβία της βαθιάς Αμερικής. Την αίσθηση αυτή ενίσχυσε ο διεθνής σάλος με αφορμή την πρωτοβουλία ενός εξτρεμιστή πάστορα να κάψει το Κοράνι ανήμερα την 11η Σεπτεμβρίου. Υπό άλλες συνθήκες, το γεγονός θα περνούσε στα ψιλά, ως εκδήλωση μισαλλοδοξίας κάποιων περιθωριακών. Εδώ όμως χρειάστηκε να παρέμβει πυροσβεστικά ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ, καθώς φοβόταν ότι ακόμη κι ένας μικρός σπινθήρας θα μπορούσε να προκαλέσει τρομακτική ανάφλεξη στην πυριτιδαποθήκη.
Ξενίζει αυτή η υποτροπή της αντιμουσουλμανικής υστερίας σε μια χώρα που δεν γνώρισε ποτέ Σταυροφορίες και θρησκευτικούς πολέμους και στην οποία οι μουσουλμάνοι αντιστοιχούν μόλις στο 0,6% του πληθυσμού, ενώ οι άθεοι διπλασιάστηκαν, από 8% σε 16% την τελευταία εικοσαετία. Φαίνεται ότι το δεύτερο κύμα της ισλαμοφοβίας θρέφεται από παράγοντες που υπερβαίνουν κατά πολύ το εθνικό τραύμα της 11ης Σεπτεμβρίου: είναι τα άγχη και οι ανασφάλειες της οικονομικής κρίσης, που καλλιεργούν τον ανορθολογικό φόβο για τον διαφορετικό και τον ξένο, όχι μόνο στην Αμερική, αλλά σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο. Η περίπτωση του Γερμανού σοσιαλδημοκράτη, διευθυντικού στελέχους της κεντρικής τράπεζας, Τίλο Σαρατσίν, που ολοφύρεται ότι το γερμανικό έθνος εκφυλίζεται και αποβλακώνεται εξαιτίας των μουσουλμάνων μεταναστών είναι ενδεικτική, όπως είναι χαρακτηριστική η επιλογή της Αγκελα Μέρκελ να βραβεύσει τον Δανό σκιτσογράφο που γελοιοποίησε τον Μωάμεθ και το Κοράνι. Αν η Μεγάλη Υφεση του 1929- ’32 σήμανε την πένθιμη καμπάνα για τους Εβραίους, η σημερινή κρίση βρήκε τους δικούς της αποδιοπομπαίους τράγους στο πρόσωπο των μουσουλμάνων. Κι όλα δείχνουν ότι η κάθαρση είναι ακόμη μακριά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου