Χρέος και αριστερά: το άγχος για πολιτική σταθερότητα δίδυμος αδελφός της διαχειριστικής πλάνης

του Παναγιώτη Μαυροειδή

Για πολλούς ήταν έκπληξη: Η Αλέκα Παπαρήγα να δηλώνει πως "η έξοδος από το ευρώ σήμερα θα ήταν καταστροφή" (http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=279877). Μα πως είναι δυνατόν να αναπαράγεται η τρομοκρατική κινδυνολογία των συντηρητικών δυνάμεων και των εραστών του μνημονίου, από μια δύναμη κατ’ εξοχή αντι- ΕΕ ; Η αλήθεια είναι πως αρκετοί στην αριστερά, εδώ και πολύ καιρό δεν δηλώνουμε ανυποψίαστοι. Το ΚΚΕ εδώ και 1,5 χρόνο, απέσυρε δια της ….αναβάθμισης τον πολιτικό στόχο για έξοδο από το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παραμένει- δηλώνει- υπέρ της αντικαπιταλιστικής αποδέσμευσης, αλλά στο πλαίσιο της ‘’λαϊκής εξουσίας’’. Θεωρεί ρεφορμισμό και ατόπημα να προβάλλεται ο στόχος αυτός με μια σχετική πολιτική αυτοτέλεια.

Και όλα αυτά σε μια πολιτική στιγμή που μια μεγάλη ενωτική πρωτοβουλία αγώνα της αριστεράς για έξοδο από το ευρώ, ρήξη και απαγκίστρωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν θα αποτελούσε απλά δικαίωση για το ΚΚΕ και ευκαιρία για όλη την αριστερά, αλλά και ζωτική ανάγκη για την αντικαπιταλιστική ριζοσπαστικοποίηση του αντιμνημονιακού κινήματος.

Έγκλημα καθοσιώσεως επίσης είναι σύμφωνα με την ίδια λογική η προβολή της απαίτησης για διαγραφή του χρέους και ο στόχος για ανατροπή της κυβέρνησης του μνημονίου. Θυμάμαι τον Στάθη Κουβελάκη ένα χρόνο πριν να αναρωτιέται εύστοχα πως είναι δυνατόν μια πολιτική δύναμη που θα μπορούσε να ενοχοποιήσει την ΕΕ ακόμη και για …την βλάβη ενός ανεμιστήρα, την στιγμή της καπιταλιστικής κρίσης και της επίθεσης που ενορχηστρώνει η ΕΕ, να μην βγάζει λέξη…

Γιατί αυτή η αλλαγή και γιατί αυτή η βαρύνουσα πράγματι τοποθέτηση σε αυτή την κρίσιμη πολιτική στιγμή, εξαιρετικά αρνητική για την πάλη των κομμουνιστών και της αριστεράς; Ας μην κάνουμε το λάθος, να κρίνουμε αυτή την τοποθέτηση, όπως θα κρίναμε το ΚΚΕ (μ-λ), που δυστυχώς είναι συνεπές σε αυτή την δήθεν αντι-ρεφορμιστική προσέγγιση που αφοπλίζει το λαϊκό κίνημα και εμποδίζει την σύνδεση της αριστεράς με την συνείδηση και τα συμφέροντα ευρύτερων μαζών.

Το πρόβλημα με το ΚΚΕ δεν είναι η σύγχυση για την σχέση τακτικής και στρατηγικής, άμεσου και μακροπρόθεσμου στόχου. Δεν απορρέει από μια θεωρητική συζήτηση για το ρόλο των καπιταλιστικών ολοκληρώσεων και την σχέση τους με την επαναστατική πάλη. Άλλωστε στην ίδια συνέντευξη η Παπαρήγα δεν κινδυνολόγησε μόνο για την έξοδο από το ευρώ, αλλά και για την απόκρουση του μνημονίου, όπου είπε επί λέξει: ‘’Δεύτερο, καταργείται το μνημόνιο. Εγώ σας λέω με μόνο αυτό, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Πρέπει να βάλεις κάτι στη θέση αυτών που λες να καταργηθεί. Προς το παρόν δεν ακούγεται αυτό πράγμα’’.

Δεν είναι προϊόν ιδεοληψίας, σεχταρισμού και αριστερισμού όλα αυτά, όπως πρόχειρα λέγεται. Δυστυχώς είναι πολύ σοβαρότερο: Είναι τοποθέτηση υπέρ της πολιτικής σταθερότητας. H πικρή αλήθεια φανερώνει πως πάντα σχεδόν το ΚΚΕ, στις πολιτικές στροφές του αγώνα, κάνει εκείνη την κρίσιμη τοποθέτηση, που γέρνει την πλάστιγγα προς όφελος του status quo. Είναι εκδήλωση όχι απλά έλλειψης μιας επαναστατικής τακτικής/στρατηγικής αλλά και φόβου απέναντι σε πολιτικές ρωγμές που –ορθά- κατανοείται πως θα μπορούσε να είναι η αφετηρία της. H ρητορεία είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο. Δεν είναι καθόλου δύσκολο να επιστρατευτούν αποσπασματικά τσιτάτα κλασσικών του μαρξισμού. Εδώ ολόκληρη Κίνα που αναγεννά τον παγκόσμιο καπιταλισμό και θάβει εργάτες στα ανθρακωρυχεία καθημερινά, δηλώνει κομμουνιστική… Το ίδιο έκανε το ΚΚΕ και το 1989-1990 και έχει την σημασία του που δεν κάνει και δεν πρόκειται να κάνει συζήτηση και αυτοκριτική για τότε, παρά μόνο θα κατηγορεί τους ..προδότες που έφυγαν από το κόμμα. Ούτε φυσικά κάνουν συζήτηση για αυτό οι άνθρωποι του σημερινού ΣΥΝ. Ας μην αρχίσουμε λοιπόν τα μαθήματα τακτικής με το ΚΚΕ, αλλά ας κάνουμε μια συζήτηση για την προβληματική πολιτική στρατηγική του που οδηγεί από ήττα σε ήττα και τους κομμουνιστές σε απογοήτευση.

Το ίδιο λάθος κάνει κανείς όταν αναζητά να εξηγήσει την εμμονή της ευρωπαϊκής λεγόμενης αριστεράς σε τροχιά υπεράσπισης της Ευρωπαϊκής ένωσης ακόμη και σήμερα, με οικονομικούς όρους. Δεν υπάρχει χειρότερος σύμβουλος από το να επικεντρώνεται κανείς στον ‘’τεχνοκρατισμό’’ των οικονομολόγων που κινούνται σε αυτό το χώρο.

Πράγματι, από την αρχή της κρίσης, αυτός ο χώρος ταλανίζεται και μας ταλανίζει με τα ίδια ακανθώδη ερωτήματα: ‘’ Εντάξει να πούμε ενάντια στις πολιτικές της ΕΕ, αλλά δεν είναι εθνικισμός να βάλλουμε κατά του πανευρωπαικού οικοδομήματος, που είναι αντικειμενικά ένα βήμα σε σχέση με τον εθνικισμό; Μα πώς να προβάλλουμε αδιαφοροποίητα και δογματικά το αίτημα να καταργήσουμε το χρέος, αφού δεν ξέρουμε ποιο είναι; Ποιο είναι άδικο και ποιο νόμιμο; Ποια και πόσα ομόλογα χρωστάνε οι ευρωπαϊκές τράπεζες και ποια τα ασφαλιστικά ταμεία και ίσως και …οι πολίτες που επομένως θα ζημιωθούν;’’

Αρκετοί αριστεροί οικονομολόγοι κάνουν φιλότιμες ατομικές και συλλογικές προσπάθειες να απαντήσουν τεκμηριωμένα σε όλα αυτά. Θυμίζουν για παράδειγμα ότι στην ελληνική τουλάχιστον περίπτωση ‘’το χρέος είναι δικό μας, αλλά το πρόβλημα είναι δικό τους’’, μιας και ο συντριπτικός όγκος του βαραίνει τους ευρωπαίους τραπεζίτες. Ότι αυτονόητα ο στόχος για στάση πληρωμών, αφορά κύρια την στάση πληρωμών στις γερμανικές και ευρωπαϊκές τράπεζες και πρέπει φυσικά να συνοδευτεί με εθνικοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Αυτό θα αποτελεί προστασία και για τους εργαζόμενους και για τις ίδιες σε μια άλλη προοπτική ανάπτυξης της χώρας σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, έξω από το πλαίσιο της ΕΕ και της καπιταλιστικής ζούγκλας.

Το πρόβλημα όμως και εδώ είναι σοβαρότερο, βαθύτερο και σαφώς πολιτικό: Η ευρωπαϊκή αριστερά είναι αγκιστρωμένη οργανικά στην λογική ότι ο σοσιαλισμός προκύπτει σαφώς από τον όλο και καλύτερο και βελτιούμενο καπιταλισμό. Η γραμμική αντίληψη ότι ο τελευταίος έχει ένα βέλος ανάπτυξης ‘’αντικειμενικά προοδευτικό’’, οδηγεί νομοτελειακά σχεδόν στην υπεράσπιση των ιμπεριαλιστικών μορφωμάτων τύπου ΕΕ και της παγκοσμιοποίησης συνολικά. Έχουν πραγματική αγωνία για την σωτηρία της ευρωπαϊκής προοπτικής. Ποιος δεν θυμάται την πολύκροτη πρόταση για έκδοση ευρωομολόγου για να σωθεί η ΕΕ από την κρίση; Συνακόλουθη αυτής της γραμμικής αντίληψης είναι η πολιτική στρατηγική της μεταρρύθμισης και της διαρκούς πίεσης από τα ‘’κινήματα των πολιτών’’, ως τον δρόμο (στην καλύτερη περίπτωση) για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Με κύριο μέσο φυσικά την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και την αριστερή κυβέρνηση. Τέτοιος αθεράπευτος δογματισμός είναι φυσικά εντελώς επιζήμιος σε μια επανεξόρμηση των κομμουνιστικών χειραφετητικών ιδεών.

Ας είμαστε έτοιμοι και σε αυτή την περίπτωση να βρούμε απέναντι μας, σε δογματική υπεράσπιση του ευρωπαϊσμού και του μεταρρυθμισμού/κοινοβουλευτισμού, την επιστράτευση του ..επαναστατικού μαρξισμού. Έτσι η αντικαπιταλιστική αριστερά θα κατηγορείται από την ΑΥΓΗ ή τον καθηγητή Γ. Μηλιό και άλλους, ότι έχει ‘’εθνικο-ανεξαρτησιακή και όχι αντικαπιταλιστική γραμμή’’. Ότι υποτάσσεται σε μερίδες του ‘’αστισμού’’ που θέλουν ‘’εθνική ανεξαρτησία’’. Άσε που με την αντι-κοινοβουλευτική της ρητορεία, σιγοντάρει τις φασιστικές τάσεις, όπως συλλήβδην σχεδόν χαρακτηρίζεται η μαζικότατη αποστροφή του κόσμου στις πλατείες προς το πολιτικό σύστημα και ότι αντιπροσωπεύει τους σημερινούς θεσμούς…

Το μεγάλο ζητούμενο είναι αν και πως μπορεί να δημιουργηθεί ένα μεγάλο πολιτικό ρεύμα πολιτικής υπέρβασης των χρεωκοπημένων αυτών πολιτικών στρατηγικών. Προς όφελος μιας αναγεννημένης επαναστατικής πολιτικής, που θα έχει ως μέτρο αλλά και ‘’απόδειξη’’ της κομμουνιστικής στρατηγικής την πολιτική τακτική που θα αλλάζει τους συσχετισμούς, θα βγάζει την εργαζόμενη πλειοψηφία στο δρόμο, θα χαράζει τους δρόμους των νικηφόρων αγώνων και της ανατροπής. Οι κομμουνιστές, κατά το όνομα και κατά την θέση, από παράδοση ή από επιλογή, όλων των γενιών και ιστορικών διαδρομών, μπορούν να συγκροτήσουν τις δικές τους εστίες διαλόγου και κοινής δράσης, παίρνοντας στα χέρια τους την αναγέννηση της απελευθερωτικής κομμουνιστικής προοπτικής στον 21ο αιώνα. Αυτή την συνάντηση την έχουν ανάγκη όχι μόνο οι ίδιοι, αλλά και οι μυριάδες του κόσμου που ενώ κοιτάνε μαζικά προς τις ιδέες της αριστεράς στο φόντο της καπιταλιστικής κρίσης, καθόλου ΔΕΝ ΠΕΙΘΟΝΤΑΙ από την πολιτική και τον πολιτισμό των σημερινών πολιτικών της φορέων.