Διονύσης Τσακνής: Να δυναμώσει ο αντικαπιταλιστικός πόλος

Συνέντευξη στο Γιώργο Λαουτάρη

Η εκλογική ενίσχυση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και του ΚΚΕ ως του αντι-ΕΕ και αντι-ευρώ πόλου είναι προϋπόθεση για να μην οδηγηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στη σοσιαλδημοκρατία, εκτιμά ο τραγουδοποιός Διονύσης Τσακνής. «Αν επικρατήσει μια παλιομοδίτικη ΕΔΑίτικη άποψη» υποστηρίζει, «τότε θα έχουμε μια κυβέρνηση που στην καλύτερη περίπτωση θα διαχειριστεί την κρίση με αριστερή φρασεολογία».

– Από αυτές τις εκλογές η Αριστερά απειλείται ή αναμένεται να θριαμβεύσει;

– Είναι πολύ σημαντικό να μη χαθούν φωνές που είναι εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ενσωμάτωσης στο σύστημα και της ενσωμάτωσης στη σοσιαλδημοκρατία. Να παραμείνουν οι βασικές δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς όπου θέλουν να ταχθούν σε αυτό το χώρο και να μην ενσωματωθούν σε μια διαφαινόμενη σοσιαλδημοκρατία που ανεβαίνει στην Ελλάδα. Για μένα είναι σημαντικό ανεξάρτητα τι ψηφίζει ο καθένας και ανεξάρτητα πού βρίσκεται συναισθηματικά, πολιτικά ή ιδεολογικά, να μη χαθούν οι ψήφοι που δόθηκαν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ και στο ΚΚΕ. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητη από κάθε άλλη φορά η ενίσχυση αυτού του πόλου γιατί αλλιώς τα πράγματα, χωρίς πίεση από τ’ αριστερά, θα οδηγηθούν ευκολότερα στη σοσιαλδημοκρατία. Φαίνεται δηλαδή καθαρά. Αν δούμε δηλώσεις στελεχών, υπαναχωρήσεις και πολυγλωσσία, θα καταλάβουμε ότι ο κίνδυνος να μετατραπεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ακόμα ανάχωμα για την ανατροπή είναι ορατός. Δυστυχώς μετά την 6η Μαΐου είναι πιο ορατός. Ειλικρινά δεν θέλω δυνάμεις αριστερές και λαϊκές που βρίσκονται μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, και δεν μιλάω κατ’ ανάγκη για συνιστώσες, αλλά για ανθρώπους, να απογοητευθούν και να χαριστούν συλλήβδην στο άλλο στρατόπεδο. Να ο ρόλος όλων εκείνων των δυνάμεων που έχουν σαφή αντι-ΕΕ και αντι-ευρώ κατεύθυνση και προσανατολισμό.

– Παλιότερα υπήρχε ένα όραμα ότι η ευρωπαϊκή σύγκλιση θα μας έφερνε σε έναν κόσμο ευημερίας και δημοκρατίας. Πού πήγε αυτό σήμερα;

– Ακόμα ακούω το θόρυβο της κατάρρευσης αυτού του μυθεύματος. Έχει καταρρεύσει στα μάτια όλου του κόσμου. Έγινε ακριβώς το αντίθετο. Επαληθεύονται 100% οι αντικαπιταλιστικές εκείνες δυνάμεις που μιλούσαν για μεγάλη απάτη αυτού του επιχειρήματος και αυτού του εγχειρήματος, της ενσωμάτωσης δηλαδή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επαληθεύονται με τον πιο οδυνηρό τρόπο για τους λαούς της Ευρώπης. Σήμερα ακόμα και οι θιασώτες αυτής της άποψης είναι μαζεμένοι. Έχουν το επιχείρημα «ας μείνουμε τουλάχιστον εδώ για να μην πάθουμε χειρότερα». Κανείς δεν μιλά πλέον για τους παραδείσους που μας έλεγαν τη δεκαετία του ’80 και του ’90, κανείς δεν τολμά να ξαναφέρει στο παρόν τα επιχειρήματα του παρελθόντος για την ΕΕ. Το μόνο που τολμάν να πουν είναι ότι το οικοδόμημα αντιμετωπίζει προβλήματα αλλά μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο και ας κρατήσουμε ό,τι μπορέσουμε. Εμείς πρέπει να βγούμε μπροστά και να πούμε ποια είναι η άποψή μας για την επόμενη ημέρα.

– Θα χρειαστεί πιστεύεις «περήφανη φτώχεια», όπως έγραψες σε πρόσφατο άρθρο σου;

– Θα απαντήσω για μένα γιατί δεν μπορώ να γενικεύσω. Θα αισθανόμουν πολύ καλύτερα αν ήξερα ότι η χώρα μου δεν χρωστάει τίποτα, ότι τα παιδιά και τα εγγόνια μου δεν θα χρωστάνε και δεν θα με πείραζε καθόλου να μην είχα χρήματα να αγοράσω τη νέα έκδοση του ipad. Αλλά θα ήξερα ότι η χώρα θα βαδίζει σε μια νέα πορεία, βλέποντας ξανά τα πράγματα από την αρχή. Τι έχουν κάνει και αυτή τη στιγμή δεν έχουμε επάρκεια σε βασικά προϊόντα; Πόσο έχει δουλέψει η λεγόμενη ευρωπαϊκή πολιτική έτσι ώστε η Θεσσαλία, που το δεύτερο όνομά της παλιά ήταν ο «σιτοβολών της Ελλάδος» να μην παράγει σιτάρι; Τι έχει γίνει και τα εσπεριδοειδή της Πελοποννήσου σαπίζουν; Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε εξαγωγές προϊόντων; Αυτή η πολιτική που σκέφτομαι ότι μπορεί να εφαρμοστεί, θα ξαναφέρει τα πράγματα όχι στη δεκαετία του ’60 που λένε ορισμένοι πονηροί, αλλά θα βάλει τα πράγματα σε μια καινούρια πορεία. Επιστροφή στο 2009 δεν γίνεται. Από εδώ και στο εξής, αν θέλουμε να είμαστε περήφανοι, αυτάρκεις και ανεξάρτητοι, δίνοντας μια προοπτική για τη ριζική ανατροπή του καπιταλισμού, πρέπει να δούμε τη ζωή μας από την αρχή.

– Η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα όμως είναι ταμπού...

– Σήμερα καταγράφεται ένα πολύ μεγάλο ποσοστό που ξεπερνά το 35% το οποίο τάσσεται αναφανδόν εναντίον του ευρώ. Υπάρχουν πολλοί που λένε το πολύ όμορφο επιχείρημα «και τι με νοιάζει εμένα πώς θα μετρήσω τη φτώχεια μου». Αυτό πρέπει να το εκμεταλλευτεί η Αριστερά. Δεν θα έρθει η συντέλεια, απλώς θα αλλάξουμε νόμισμα. Αλλά ταυτόχρονα θα αποδεσμευτούμε από τους τοκογλύφους, θα διαγράψουμε το χρέος και δεν θα πληρώνουμε χαράτσια, ταυτόχρονα θα ανοίξουμε δουλειές. Τώρα δεν κάνει ο κόσμος θυσίες. Του κλέβουν το εισόδημα. Στην περίπτωση που βλέπεις να ασκείται μια περήφανη πολιτική, τότε μόνο κάνεις συνειδητά θυσίες.

– Καλλιεργείται ένα κλίμα ότι χρειάζεται οπωσδήποτε μετά τις 17 Ιουνίου να σχηματιστεί κυβέρνηση. Σε πείραξε αυτή η ακυβερνησία;

– Δεν με νοιάζει καθόλου! Προβοκάρω μάλλον με ένα τέτοιο λεκτικό πυροτέχνημα, όμως το σύστημα θα βρει τρόπους για να φτιάξει μια κυβέρνηση που θα στοχεύει στη διαιώνισή του. Αν στις επόμενες εκλογές πρώτο κόμμα είναι η Νέα Δημοκρατία, θεώρησε βέβαιο ότι τη Δευτέρα θα έχουμε κυβέρνηση. Αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν είμαι μάντης να προβλέψω μέχρι πού μπορεί να φτάσει η υποχώρησή του. Αλλά και στην περίπτωση αυτή, πάλι βλέπω ότι θα σχηματιστεί κυβέρνηση. Το στοίχημα για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μέχρι πού μπορεί να φτάσει κάνοντας πολιτική με τα εργαλεία του παρελθόντος. Πολιτική που χαρακτηρίζεται από τη λογική «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ». Αν ο ΣΥΡΙΖΑ αποφασίσει ρήξη με το σύστημα, κάτι που δεν βλέπω πιθανό, τότε θα είναι δύσκολο να έχουμε κυβέρνηση με αυτή τη λογική που λέει ο Καμμένος ή που ονειρεύονται ορισμένοι. Αν αποφασίσει πολιτική διπλωματία, μια παλιομοδίτικη ΕΔΑίτικη άποψη, τότε πολύ φοβάμαι ότι θα έχουμε μια κυβέρνηση που στην καλύτερη των περιπτώσεων θα διαχειριστεί την κρίση με αριστερή φρασεολογία. Γι’ αυτό πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό ο ΣΥΡΙΖΑ να πιέζεται από τα αριστερά και όχι να χαρίζεται στη σοσιαλδημοκρατία.

– Η επιμονή στην αυτόνομη πορεία μήπως αποδυναμώνει το μέτωπο;

– Είμαι εντελώς αντίθετος στο να αυτοδιαλυθούμε άπαντες και να ενταχθούμε σαν επιπλέον συνιστώσες στο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν το συζητώ, είναι μακριά από την πολιτική μου φιλοσοφία. Αλλά το να βρισκόμαστε στους τόπους δουλειάς, στις διαδηλώσεις και σε κομβικά πολιτικά ζητήματα με τις πιο αριστερές δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, εκεί λέω «ναι». Προτιμώ όσο οι πολιτικές μας δυνάμεις το επιτρέπουν να κρατήσουμε το ΣΥΡΙΖΑ ώστε να μη γίνει ένα νέο ΠΑΣΟΚ. Γιατί οπωσδήποτε το σύστημα θα ήθελε πάρα πολύ έναν καινούριο δικομματισμό. Να ο ρόλος ο δικός μας. Ούτε να κόψουμε γέφυρες, ούτε να ενσωματωθούμε.

Ανάγκη η Αριστερά που εμπνέει

Οι περισσότεροι διανοούμενοι έγιναν συνομιλητές της εξουσίας

– Ήταν αριστερή στροφή η ψήφος στις τελευταίες εκλογές;

– Θα συμφωνήσω με την εκτίμηση που έκανε πριν λίγες ημέρες ο Γιώργος Ρούσης, στο Πανελλαδικό της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Ακόμη και η ψήφος στην Αριστερά θέλει μια δεύτερη ανάγνωση. Ήταν μια ψήφος αμφισβήτησης του συστήματος ή ψήφος τιμωρίας για τους ακραιφνείς μνημονιακούς; Ήταν ψήφος απόφασης για σύγκρουση ή ψήφος εντολής για μια πιο αριστερή διαπραγμάτευση; Θέλει κουβέντα, έχει αντιφάσεις. Ποτέ δεν πρέπει να εκτιμούμε ένα εκλογικό αποτέλεσμα με βάση τους αριθμούς μόνο. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε εύκολα για μια ριζοσπαστικοποίηση του εκλογικού σώματος. Στις εκλογές που ακολουθούν, πιστεύω ότι η ψήφος θα είναι πιο ευανάγνωστη. Οι προηγούμενες είχαν οπωσδήποτε το στοιχείο της τιμωρίας και έλυσαν το ζήτημα της παντοκρατορίας του παλαιού δικομματισμού. Αυτό είναι το μόνο ασφαλές συμπέρασμα, είναι κάτι που φαίνεται στην κοινωνία. Διαμορφώνεται ένα νέο πολιτικό σκηνικό και αυτή τη φορά η Αριστερά πρέπει να βάλει τη σφραγίδα της. Να μην είναι ο εύκολος αγκιτάτορας που καταγγέλλει αλλά το πολιτικό υποκείμενο που θα εμπνεύσει.

– Σε αυτή την ιστορική εποχή που λέγεται ότι ζούμε, οι καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι έχουν διαδραματίσει το ρόλο που πρέπει;

– Περάσαμε δύο δεκαετίες μιας επίπλαστης ευδαιμονίας, που ευνόησαν ένα κλίμα ευνουχισμού της διανόησης. Οι περισσότεροι διανοούμενοι έγιναν οι καλύτεροι συνομιλητές της εξουσίας. Πολλοί διάλεξαν τον δρόμο του κρατικοδίαιτου καλλιτέχνη, αυτό που παλιότερα οι μπολσεβίκοι ονόμαζαν σφουγγοκωλάριοι της εξουσίας. Όσοι αρθρώσαμε ένα διαφορετικό λόγο ή μετείχαμε σε κινήσεις λοιδορηθήκαμε και απαξιωθήκαμε όχι μόνο ως πολιτικές προσωπικότητες, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο, με χτυπήματα κάτω από τη μέση, που αμφισβητούσαν το όποιο καλλιτεχνικό μας έργο. Είμαι πολύ χαρούμενος που κράτησα αυτή τη στάση όλα αυτά τα χρόνια, αν και είχα περισσότερες απαιτήσεις από τον εαυτό μου. Όσο και να ψάξω δεν θα βρω στοιχεία που με κατατάσσουν στους συνομιλητές της εξουσίας. Είναι από τα πράγματα που πλήρωσα και δεν μετανιώνω καθόλου γι’ αυτό το κόστος. Ύστερα μπορώ και περπατάω σε κάθε δρόμο της Αθήνας χωρίς να με φτύνει κανένας κι αυτό είναι σημαντικό.

– Είσαι λόγω Ελευθεροτυπίας από τα θύματα της κρίσης των ΜΜΕ. Πώς αξιολογείς την ενημέρωση στα χρόνια της κρίσης;

– Ζούμε σε μια νέα εποχή, όπου το διαδίκτυο φαίνεται να κερδίζει το στοίχημα. Τα παραδοσιακά εκδοτικά μαγαζιά έχουν απαξιωθεί στα μάτια του κόσμου, με το ρόλο που έχουν παίξει όλα αυτά τα χρόνια. Η ενημέρωση είναι θέμα προσωπικής επιλογής. Αυτός που πάει την Κυριακή και παίρνει το Πριν ή το Ριζοσπάστη, πληρώνει την ενημέρωσή του με την έννοια ότι ενισχύει αυτές τις φωνές. Σήμερα όμως αυτό τείνει να εκλείψει. Δεν υπάρχει σεβασμός προς το μέσο διότι ο εκδότης σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά βάζει τη σφραγίδα του. Επομένως, τώρα δεν αγοράζεις Τα Νέα, αγοράζεις τον Ψυχάρη.