ΕΕ: Ό,τι πουν οι εκπρόσωποι των εταιρειών

του Γιώργου Βασσάλου

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας υβριδικός πολιτικός οργανισμός. Πρόκειται για ένα μείγμα μεταξύ διεθνούς οργανισμού και ομόσπονδου κράτους, καθότι δεν υπάρχει συγκεκριμένος βαθμός κυριαρχίας που αναγνωρίζεται στα κράτη μέλη, αλλά συνεχής μεταφορά κυριαρχίας από τις εθνικές κυβερνήσεις προς τα όργανα της EE. Έπειτα, πρόκειται για συμμαχία και μηχανισμό «ολοκλήρωσης» αστικών κοινοβουλευτικών δημοκρατιών, αλλά το ίδιο το πολιτικό σύστημα της EE δεν τηρεί τις αρχές της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Οι πολυεθνικές κρατούν τη νομοθετική πένα της EE

Δεν υπάρχει στην EE ένα κοινοβουλευτικό σώμα που να εκλέγεται με βάση το γενικό εκλογικό δικαίωμα και που να είναι αυτό κατεξοχήν αρμόδιο για το νομοθετικό έργο. Σε πολλές αστικές δημοκρατίες υπάρχουν δύο νομοθετικά σώματα; αλλά-πάντα το ένα τουλάχιστον εκλέγεται ‘εξ’ ολοκλήρου με γενικό δικαίωμα ψήφου και διαθέτει και την κύρια νομοθετική εξουσία. Δεν ισχύει έτσι σε επίπεδο EE, μια βασική προϋπόθεση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας που συνίσταται στη δυνατότητα του «κυρίαρχου λαού» να εκλέγει το σώμα που έχει τη νομοθετική εξουσία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) έχει το μονοπώλιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας στο πολιτικό σύστημα της EE. Είναι τό μόνο όργανο που μπορεί να προτείνει σχέδια ευρωπαϊκών οδηγιών και κανονισμών. Οι προτάσεις της μπορούν να τροποποιηθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από το Συμβούλιο που αποτελείται από τις 27 εθνικές κυβερνήσεις. Πρέπει ωστόσο τα δύο όργανα να συμφωνήσουν μεταξύ τους στο ποιες τροπολογίες θα κάνουν. Το καθένα τους μπορεί επίσης να απορρίψει ολοκληρωτικά την πρόταση της Επιτροπής αλλά αυτό είναι κάτι που συμβαίνει λιγότερο από μια φορά το χρόνο, τη στιγμή που εγκρίνονται γύρω στις εκατό νομοθετικές πρωτοβουλίες ετησίως.

Η κοινοβουλευτική κυριαρχία είναι λοιπόν εξαιρετικά περιορισμένη στο σύστημα της EE, καθότι το Ευρωκοινοβούλιο δεν είναι ένα γνήσιο νομοθετικό σώμα, αλλά ένα σώμα που μοιράζεται μαζί με ένα άλλο (το Συμβούλιο) απλώς το δικαίωμα να κάνει τροπολογίες στις προτάσεις ενός τρίτου οργάνου (της Κομισιόν).

Πέρα από την περιορισμένη κυριαρχία του, το Ευρωκοινοβούλιο έχει κι έναν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο -από πλευράς δημοκρατικών αρχών- τρόπο εκλογής, με 27 διαφορετικά εκλογικά συστήματα και στη βάση 27 διαφορετικών εθνικών πολιτικών συζητήσεων, καθότι σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει ενιαίος ευρωπαϊκός πολιτικός χώρος και συζήτηση. Όλοι αυτοί οι λόγοι συμβάλλουν στη χαμηλή γενική συμμετοχή στις ευρωεκλογές – κάτω του 50% σε όλη την EE.

Η κυρίαρχη προπαγάνδα κάνει συχνά λόγο για «το δημοκρατικό έλλειμμα της ΕΕ», υπονοώντας ότι αυτό σταδιακά μειώνεται ή υπάρχει δυνατότητα να μειωθεί. Πρόκειται για εξαπάτηση, διότι έχουμε να κάνουμε με ένα ξεκάθαρα μη δημοκρατικό σύστημα, στο οποίο τον κυρίαρχο ρόλο παίζουν ένα μη εκλεγμένο σώμα (η Κομισιόν) και ένα, όργανο – πεδίο θεσμοποιημένης μυστικής διπλωματίας (το Συμβούλιο).

Είναι κυρίως οι  προτάσεις της Κομι­σιόν αυτές που διαμορφώνουν το νο­μοθετικό πλαίσιο στην ΕΚ Από που προκύπτουν όμως αυτές οι προτάσεις; Πώς ετοιμάζονται και ποια συμφέρο­ντα εκφράζουν; Ας δούμε καταρχάς ποια εί­ναι η Κομισιόν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Η Κο­μισιόν είναι μια μικρή γραφειοκρατία σε σχέ­ση με τα καθήκοντα της. Έχει περίπου 24.000 υπαλλήλους, χωρίς να υπολογίζονται οι απα­σχολούμενοι στους υπεργολάβους της. Ορισμέ­να υπουργεία ή Δήμοι μεγάλων χωρών, όπως της Γαλλίας, έχουν προσωπικό μεγαλύτερο από το συνολικό μέγεθος της Κομισιόν. Αυτό βέβαια συμβαίνει και γιατί διαθέτουν προσωπικό βά­σης, όπως οδοκαθαριστές, δασκάλους, ελε­γκτές κ.ο.κ. Αλλά το γεγονός παραμένει ότι ο αριθμός των ανθρώπων που σχεδιά­ζουν τα νομοθετήματα με τα οποία κυβερ­νάται το μεγαλύτερο μέρος μιας ολόκλη­ρης ηπείρου ή 27 κράτη με περίπου 500 εκατομμύρια κατοίκους, παραμένει εξαι­ρετικά μικρός. Η πλειοψηφία των νομο­θετημάτων που εγκρίνονται από τα εθνικά κοι­νοβούλια προέρχονται από κάποια ευρωπαϊκή οδηγία, ενώ μεγάλο μέρος της έννομης τάξης των κρατών μελών καθορίζεται από τους ευρω­παϊκούς κανονισμούς που έχουν άμεση  ισχύ σε όλη την επικράτεια της EE.

Ο αριθμός  των υπαλλήλων της Κομισιόν που εμπλέκονται στο σχεδιασμό της. νομοθεσίας και των πολιτικών της είναι στην πραγματικό­τητα ακόμα πιο περιορισμένος – λίγο λιγότεροι από 13.000 υψηλόβαθμοι (http://ee.europa.eu/civil_service/docs/europa_sp2_bs_nat.x_grade_en.pdf).

Οι υπάλληλοι αυτοί προσλαμβάνονται στον οργανισμό μετά από διαγωνισμό (διαδι­κασία που διαρκεί μήνες και απαιτεί ελεύθε­ρο χρόνο) αλλά και προσωπική διαδικτύωση (η επιτυχία στο διαγωνισμό δεν είναι αρκετή για την εξασφάλιση θέσης). Πέρα από τα επίσημα κριτήρια προαγωγών, στην κατανομή των γενι­κών διευθυντών εκφράζονται άτυπα και συσχε­τισμοί δυνάμεων ανάμεσα στα κράτη μέλη.

Η πολιτική ηγεσία της Κομισιόν καθορίζε­ται στην ουσία σε μυστικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις κυβερνήσεις. Πρώτα οι κυβερνή­σεις συμφωνούν στο πρόσωπο του Προέδρου της με τυπική έγκριση από το Ευρωκοινοβού­λιο κι έπειτα πρέπει αυτός να εγκρίνει και τα 27 πρόσωπα που υποδεικνύονται από τις κυβερνή­σεις για να είναι οι νέοι Ευρωπαίοι Επίτροποι Στην ουσία, πρέπει να συμφωνήσουν οι κυβερνήσεις μεταξύ τους στα πρόσωπα αυτά με βάση και τους εκάστοτε συσχετισμούς.

Πώς προκύπτουν οι γενικές κατευθύνσεις πάνω σης οποίες η Κομισιόν προτείνει νομοθε­σία; Καταρχάς, ως οργανισμός έχει το δικό του ιδεολογικό κεκτημένο, αφού αποτέλεσε ιστορι­κά κομβικό μηχανισμό προώθησης ενοποίησης των αγορών με πίστη στην «ελεύθερη αγορά». Κατά δεύτερον, προβλέπεται ότι οι Σύνοδοι των επικεφαλής των κυβερνήσεων αποφασίζουν τις γενικές πολιτικές κατευθύνσεις, τις οποίες η Κο­μισιόν πρέπει να μεταφράσει σε νομοθετικές πρωτοβουλίες.

Από πού όμως αντλεί τη δυνατότητα της, τις απαιτούμενες πληροφορίες και γνώσεις, για να ετοιμάσει τα τόσο, σημαντικά και ευρέως εφαρμοζόμενα νομοθετικά κείμενα, τη στιγμή που έχει τόσο ολιγάριθμο προσωπικό; Για να απο­κτήσει τις πληροφορίες που χρειάζεται, οργα­νώνει διάφορες διαδικασίες, όπως προσκλήσεις κατάθεσης γνωμοδοτήσεων από ομάδες συμφε­ρόντων, συνέδρια, workshops, παραγγελίες με­λετών – συχνά από γιγαντιαίες συμβουλευτικές (πχ η ΜακΚίνσει) κλπ. Δείτε για παράδειγμα τις τελευταίες διαβουλεύσεις της Γενικής Διεύθυν­σης Εσωτερικής Αγοράς. Τρίτο θέμα στη σειρά η πρωτοβουλία για παραχώρηση βασικών υπη­ρεσιών σε ιδιώτες (http://ec.europa.eu/intemal_market/publicprocurement/modernising_rules/ consultations/index_en.htm).

Η κυριότερη όμως μέθοδος συλλογής εξει­δικευμένης γνώσης είναι οι  Ομάδες Εμπειρο­γνωμόνων (Expert Groups). Όπως λέει η ίδια η Κομισιόν, πρόκειται για «συμβου­λευτικά σώματα που βοηθούν την Κομι­σιόν και τις υπηρεσίες της στην προετοι­μασία νομοθετικών προτάσεων και πολι­τικών πρωτοβουλιών)». Τα δύο τρίτα των μελών τους απαρτίζουν στελέχη υπουρ­γείων από τα κράτη μέλη. Ως μέλη όμως προ­σκαλούνται επίσης ακαδημαϊκοί. εκπρόσωποι εταιρειών, συνδικάτων, επαγγελματικών ενώ­σεων, καταναλωτικών οργανώσεων, Μη Κυ­βερνητικών Οργανώσεων κλπ. Ανάμεσα στα μη κυβερνητικά μέλη οι εκπρόσωποι των πολυ­εθνικών είναι περίπου διπλάσιοι από όλες τις άλλες κατηγορίες.

Από τη δεκαετία του 70 μέχρι το 2008, οι ομάδες αυτές αυξάνονταν με γεωμετρική πρόο­δο παράλληλα με την αύξηση των αρμοδιοτήτων της EE. («Το κουμάντο στις πολυεθνικές», Ριζο­σπάστης 9/8/2008). Για πάνω από τρεις δεκαετί­ες, οι Ομάδες Εμπειρογνωμόνων λειτούργησαν σε συνθήκες απόλυτης μυστικότητας. Μόλις το 2005, μετά από πιέσεις ορισμένων ευρωβουλευ­τών, η Κομισιόν έδωσε στη δημοσιότητα τη λίστα των ονομάτων των Ομάδων σε δημόσιο μητρώο (http://ec.europa.eu/transparency/regexpert/ search.cfrn).

Μετά από έρευνες και εκστρατεί­ες ενημέρωσης που διενέργησε πάνω στο θέμα των Ομάδων Eμπειρoγvoμώvωv, η Alter-EU, μια πλατφόρμα 200 οργανώσεων, συνδικάτων και ακαδημαϊκών με στόχο την προώθηση της διαφάνειας γύρω από το λόμπινγκ στην EE (το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών – CEO είναι ιδρυτικό μέλος), η Κομισιόν μείω­σε τον αριθμό των Ομάδων και αύξησε τη δι­αφάνεια τους, παρέχοντας πληροφορίες σχετι­κά με τη σύνθεση τους. Το 2010 έγιναν προσβάσιμες στο διαδίκτυο οι λίστες των μελών για τις συντριπτική πλειοψηφία των Ομά­δων Εμπειρογνω­μόνων. Υπάρχουν πάμπολλα παρα­δείγματα της κα­θοριστικής επιρ­ροής που είχαν δι­άφορες Ομάδες Εμπειρογνωμό­νων στο παρελθόν στη λήψη σημα­ντικών αποφάσε­ων. Ο τρόπος δη­μιουργίας του ενι­αίου νομίσματος, του ευρώ, σχεδιά­στηκε σε μια ομά­δα με πολλούς εκ­προσώπους εται­ρειών και μόλις έναν εκπρόσωπο των κατανα­λωτών («Expert Group on the Introduction of the Euro as the Single Currency», in Europe Inc., 1999). Η ομάδα υπό τον καθηγητή Μπάκγουελ για την αγροτική πολιτική επηρέασε καθοριστι­κά την αναθεώρηση της ΚΑΠ το 2000.

Το νομο­θετικό πακέτο για το κλίμα που υιοθέτησε η EE το 2008 ακολούθησε τις κατευθύνσεις της ομά­δας για την ανταγωνιστικότητα, την ενέργεια και το κλίμα η οποία είχε προκρίνει το εμπόριο ρύπων, τη χρήση πυρηνικής ενέργειας και την αποθήκευση CO2, στο υπέδαφος, ως τους βασι­κούς τρόπους για να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή. Η τεχνολογία αυτή έχει ήδη αποτύχει παταγωδώς οπουδήποτε πήγε να εφαρμοστεί (Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία). Εν τω μεταξύ όμως έγινε αφορμή για επιδοτήσεις εκατομμυ­ρίων ευρώ δημοσίου χρήματος προς τους ενερ­γειακούς κολοσσούς. Όταν η οικονομική κρίση εισήχθη από τις ΗΠΑ το 2Ο08, η EE αντέδρασε δημιουργώντας μια «επιτροπή σοφών» αποτε­λούμενη κυρίως από τραπεζίτες, η οποία σχεδίασε τη νέα δομή επιτήρησης των χρηματοπιστωτικών αγορών στην EE που ισχύει από το 2010 («Expert groups – letting corporate interests set the agenda?» Yiorgos Vassalos http:/alter-eu.org/sites/default/files/bbb-chap-06.pdf)

Σήμερα υπάρχουν στο μητρώο 830 Ομά­δες Εμπειρογνωμόνων. Για πρώτη φορά η Κομισιόν έχει μπει σε διαδικασία να προσπαθήσει να δικαιολογήσει τη σύνθεση τους. Από το 2010, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής έχει ξεκι­νήσει έρευνα μετά από διαμαρτυρία που κατα­τέθηκε από την Alter-EU για να εξετάσει κα­τά πόσο η σύνθεση 100 ομάδων, στις οποίες οι εκπρόσωποι πολυεθνικών εταιρειών είχαν την πλειοψηφία ανάμεσα στους εκπροσώπους μη κυβερνητικών συμφερόντων, συνάδει με το άρθρο 9 της Συνθήκης της EE που λέει ότι όλοι οι πολίτες πρέπει «να τυγχάνουν ίσης προσο­χής» από τα όργανα της.

Το Ευρωκοινοβούλιο έχει επίσης μπλοκάρει το 20% του προϋπολο­γισμού λειτουργίας των Ομάδων για το 2012, μέχρι η Επιτροπή να περιορίσει την κυριαρχία των πολυεθνικών σ’ αυτές (http:/www.alter-eu.org/press-releases/2011/10/26/parliament-biocks-expert-groups-budget). Η Επιτροπή αφού δι­έλυσε αρκετές Ομάδες, παραδέχεται σήμερα ότι σε πενήντα περίπου ομάδες υπάρχει «υπερ-εκπροσώπηση» των πολυεθνικών.

Από το 1999, όλη η διαδικασία απελευθέρω­σης του χρηματοπιστωτικού τομέα και δημιουργίας μια ενιαίας τραπεζικής και χρηματοοικο­νομικής αγοράς, σχεδιάστηκε μέσα σε Ομάδες Εμπειρογνωμόνων των οποίων 80% με 100% των μελών ήταν εκπρόσωποι τραπεζών, ασφα­λιστικών, επενδυτικών ταμείων κλπ. Αυτές συμ­βούλευσαν την απελευθέρωση της αγοράς πα­ραγώγων και τη επικράτηση της λογικής της αυτο-ρύθμισης των πάντων από του οίκους αξιολόγησης  μέχρι τα «χετζ φαντ» (βάλανε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα, http://mygranrna.wordpress.com/2009/11/09/financialexpertgroupsreport/).

Ο Μισέλ Μπαρνιέ ανέλαβε επίτροπος εσω­τερικής αγοράς το 2010 και είπε ότι θα έβαζε τέ­λος στον απόλυτο έλεγχο της νομοθεσίας ρύθμι­σης των χρηματοοικονομικών αγορών από τις τράπεζες. Του πήρε δύο χρόνια να μειώσει τους εκπροσώπους των εταιρειών σε κάτω από το μισό των μη κυβερνητικών εμπειρογνωμόνων.

Στις Ομάδες Εμπειρογνωμόνων που διαμορφώνουν τις οδηγίες της EE κυριαρχούν οι λομπίστες των μεγάλων εταιρειών

 Στο μεταξύ όμως, ο μεγάλος όγκος των νομοθετικών προτάσεων της Κομισιόν είχε κατατεθεί και για άλλη μια φορά ακολούθησαν κατά γράμμα τις υποδείξεις του κεφαλαίου. Όπως, για παρά­δειγμα, συμβούλευσε η Ομάδα Εμπειρογνωμό­νων για Τραπεζικά Θέματα (GEBI), της οποί­ας 39 από τα 46 μέλη ήταν εκπρόσω­ποι εταιρειών, δεν θα επιτρέπεται στα κράτη να επιβά­λουν στις τράπε­ζες ποσοστό κεφα­λαιακής επάρκειας πάνω από 8% του συνόλου των επεν­δύσεων και δανεί­ων που έχουν συ­νάψει.

Τον Ιού­λιο του 2012, η Alter-EU δημοσί­ευσε νέα μελέτη που επικέντρωνε τις Ομάδες Εμπει­ρογνωμόνων της Γενικής Διεύθυν­σης Επιχειρηματικότητας της Κομισιόν (http:// ww.alter-eu.org/sites/default/files/documents/ DGENTR-driving.pdf). Πρόκειται για στρατη­γικό τμήμα της Κομισιόν, αφού διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε ζητήματα εσωτερικής αγο­ράς, προστασίας του καταναλωτή, περιβαλλο­ντικά, διεθνούς εμπορίου, έρευνας κ.ά.

Η έρευ­να έδειξε ότι τη Γενική Διεύθυνση αυτή συμβου­λεύουν 482 σύμβουλοι από τις πολυεθνικές ένα­ντι 255 από όλες τις άλλες κατηγορίες συμφε­ρόντων μαζί (ακαδημαϊκοί, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, συνδικάτα, ΜΚΟ συμπεριλαμβα­νομένων των καταναλωτών κλπ.). Έτσι οι πο­λυεθνικές έχουν το 57% όλων των εμπειρογνωμόνων, ενώ οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις το 5% με 44 εκπροσώπους και τα συνδικάτα το 1% με 11 μόλις μέλη.

Σε επίπεδο ομάδων, οι πολυεθνικές επικρα­τούν σε 32 (ή το 65%), οι ακαδημαϊκοί σε οκτώ, οι υβριδικές οργανώσεις σε δύο, οι μεσαίες επι­χειρήσεις σε μία, ενώ μόλις έξι έχουν εξισορρο­πημένη σύνθεση.

Η μελέτη της Alter-EU περι­λαμβάνει αναλύσεις για το αποτέλεσμα της λειτουργί­ας συγκεκριμένων ομάδων. Η Ομάδα για τις κρίσιμες  Πρώτες Ύλες (Subgroup on Critical Raw Materials) αποτελείται από 11 εκπροσώ­πους εταιρειών(Φόλκσβαγκεν, Γιούμικορ, Νόκια κ.ά.) και των λόμπι τους (Γιουρομαϊνς, Γιουρομιτό), τέσσερις εκπροσώπους γεωλογικών ινστιτούτων και τέσσερις από το γερμανικό ερευνητικό ίδρυμα Φράουνχόφερ Γκεζέλσαφτ, που λαμβάνει μεν κρα­τική χρηματοδότηση αλλά έχει και εμπορι­κό κομμάτι. Η ομάδα συμβουλεύει την Κο­μισιόν για την πολιτική απέναντι σε τρίτες χώρες για την εξασφάλιση πρώτων υλών για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Η Κομι­σιόν έχει υιοθετήσει τα τελευταία συμπε­ράσματα της που συνίστανται σε μια επι­θετική πολιτική που αποθαρρύνει ενεργη­τικά κάθε μέτρο προστασίας της φύσης και της εργασίας και κάθε απόπειρα καθιέρω­σης ορίου στις εξαγωγές που θα «προκα­λούσε στρεβλώσεις» στις διεθνείς αγορές πρώτων υλών και απαιτεί «συστράτευση με τις δυνάμεις της αγοράς». Η πολιτική αυτή περιλαμβάνει την κίνηση διαδικασιών στον ΠΟΕ ενάντια σε χώρες που εφαρμόζουν τέ­τοια μέτρα. Η Κομισιόν σύμφωνα με τις συ­στάσεις των εταιρειών φροντίζει επίσης, η εξερεύνηση κοιτασμάτων να θεωρείται ερευνητική δραστηριότητα. Η Ομάδα αυτή έπεισε επίσης την Κομισιόν να ξεκαθαρίσει ότι η εξόρυξη πρώτων υλών δεν «αποκλείε­ται αυτόματα» στις περιοχές Νατούρα.

Άλλη περίπτωση είναι η Ομάδα για την Έρευνα στο τομέα της Ασφάλειας. Εννέα πολυεθνικές που εμπλέκονται στην κατα­σκευή οπλικών συστημάτων και άλλου εξο­πλισμού ασφάλειας όπως οι EADS, Φινμεκάνικα,Σαζέμ, Κινέτικ, Ζίμενςκ.ά. και μό­λις τρεις ακαδημαϊκοί συμβουλεύουν την Κομισιόν στον καθορισμό των προτεραιο­τήτων της έρευνας την οποία χρηματοδο­τεί μέσω του 7ου Προγράμματος Πλαισίου. Οι ίδιες εταιρείες, με βάση τις συστάσεις των οποίων η Κομισιόν καθορίζει τις προτε­ραιότητες, κάνουν στη συνέχεια και αίτηση για να αναλάβουν τα προγράμματα. Από το 2008, εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ χρη­μάτων των φορολογουμένων έχουν καταλή­ξει στις τσέπες τους. Οι ισραηλινές πολεμι­κές βιομηχανίες επωφελούνται επίσης του προγράμματος αυτού. Τα ισραηλινά συμφέ­ροντα εκπροσωπούνται στην Ομάδα Εμπει­ρογνωμόνων.

Αστραφτερή βιτρίνα, ταξικό περιεχόμενο

Οι Ομάδες Εμπειρογνωμόνων είναι αναπόσπα­στο κομμάτι της διαδικασίας λήψης αποφάσε­ων στην EE. Στην ουσία πρόκειται για ένα τρό­πο προέγκρισης νομοθετημάτων και πολιτικών από τα κράτη μέλη, καθώς αυτά εμπλέκονται στον αρχικό σχεδιασμό. Η Κομισιόν αποφεύγει έτσι το ενδεχόμενο να απορρίπτονται οι προτά­σεις της κατά συρροή από το Συμβούλιο. Πρό­κειται όμως επίσης για τρόπο εμπλοκής στη δι­αδικασία των αποφάσεων, από πολύ νωρίς, των πολυεθνικών εταιρειών. Τις τελευταίες δεκαετί­ες οι χιλιάδες λομπίστες τους που είναι εγκατε­στημένοι σης Βρυξέλλες έχουν μαζί με την Κομισιόν σχεδιάσει βήμα – βήμα την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς. Με την προληπτική εμπλο­κή τους, η Κομισιόν σιγουρεύει ότι δεν θα επεν­δύσουν την οικονομική τους δύναμη σε εκστρα­τείες ενάντια στις προτάσεις της.

Οι δυνάμεις της εργασίας, που αποτελούν και την κοινωνική πλειοψηφία, είναι εντελώς πε­ριθωριοποιημένες στη διαδικασία αυτή. Για την Κομισιόν, δημιουργός του πλούτου και της ανά­πτυξης είναι το κεφάλαιο. Τα συνδικάτα εμπλέ­κονται μόνο σε διαβουλεύσεις με την αδύναμη Γενική Διεύθυνση Κοινωνικών Υποθέσεων και βασικά μόνο για να εξασφαλιστεί η συναίνεση τους σε περαιτέρω ελαστικοποίηοη των εργασι­ακών σχέσεων. Κι άλλες κατηγορίες όμως, όπως οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, είναι περιθω­ριοποιημένες τη στιγμή μάλιστα που στα επίση­μα κείμενα της η Κομισιόν τις  θεωρεί ραχοκοκα­λιά της οικονομίας. Η Κομισιόν είναι επισήμως ένα όργανο που οφείλει να εξυπηρετεί το δημό­σιο συμφέρον και να σέβεται τις δημοκρατικές αρχές. Μόνο ως τέτοιο εξασφαλίζει ακόμα τη νο­μιμοποίηση ή την ανοχή των ευρωπαϊκών λαών για το ρόλο που παίζει. Η βιτρίνα του οργάνου αυτού όμως έρχεται σε όλο και μεγαλύτερη αντί­φαση με το πολύ στενό ταξικό χαρακτήρα του, ως πρακτορείο του πιο συγκεντροποιημένου ευ­ρωπαϊκού πολυεθνικού κεφαλαίου, απαλλαγμέ­νου από τους πολιτικούς περιορισμούς που του έχουν επιβάλει αιώνες αγώνα της εργατικής τά­ξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων στο εθνικό επίπεδο. Το εργατικό και λαϊκό κίνημα πρέπει να στοχοποιήσει με τη δράση του το όργανο αυτό και να το απονομιμοποιήσει στη συνείδηση της κοινωνικής πλειοψηφίας ως όργανο μιας ισχνής μειοψηφίας. Η διάλυση του είναι ένας στόχος πε­ρισσότερο εύκολος από ό,τι ίσως φαίνεται, ειδι­κότερα μέσα στο πλαίσιο των οξυμένων ενδοαστικών ανταγωνισμών που αναπτύσσονται εν μέ­σω της κρίσης.

Ο πολιτικός έλεγχος των πολυεθνικών πάνω στην EE δεν ασκείται μόνο μέσω των Ομάδων Εμπειρογνωμόνων. Υπάρχουν κι άλλες διαδικα­σίες όπως η καθιέρωση της «μελέτης επιπτώσε­ων» για κάθε νομοθέτημα πάνω στην ανταγωνι­στικότητα τους.

Συνολικότερα, τόσο από την παραπάνω ανά­λυση όσο και από αναλύσεις άλλων πλευρών, προκύπτει ξεκάθαρα ότι το θεσμικό εποικοδόμημα της EE δεν υπάρχει καμία δυνατότητα να λει­τουργήσει φιλολαϊκά ή να μεταρρυθμιστεί σε τέ­τοια κατεύθυνση. Είναι καταδικασμένο να παρα­μείνει οπισθοδρομικό ακόμα και σε σχέση με τις αστικοδημοκρατικές αρχές. Οι αλλαγές που προ­τείνονται, όπως μεγαλύτερη δύναμη στο Ευρω­κοινοβούλιο, απευθείας εκλογή του Προέδρου της Κομισιόν, απευθείας δανεισμός της ΕΚΤ στα κράτη, δεν μπορούν να αλλάξουν τίποτα σχετικά με την ταξική φύση του οργανισμού.

Κινήματα που στοχεύουν στη συλλογική ιδιο­κτησία και διαχείριση των μέσων παραγωγής και στο πέρασμα σε μια ανώτερη μορφή δημοκρατί­ας, της δημοκρατίας των εργαζομένων, δεν μπο­ρεί παρά να επιδιώκουν τη διάλυση του αντιδρα­στικού αυτού οικοδομήματος. Καμία κοινωνία, που θα αποφασίσει να βαδίσει τον παραπάνω δρόμο δεν μπορεί να το κάνει μέσα στο ασφυκτι­κό πλαίσιο της EE. Δεν πρόκειται γκι οργανισμό που ενώνει τους λαούς, αλλά για ένα κέντρο που σχεδιάζει προσεκτικά τη διάσπαση και την έντα­ση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Όπου υπάρχουν προϋποθέσεις για αλλαγή, η αποδέ­σμευση από την EE είναι απόλυτη ανάγκη για να προχωρήσουν. Η πραγματική αλληλεγγύη των ευρωπαϊκών λαών μπορεί να πραγματωθεί μό­νο σε ταξικό πλαίσιο εντελώς αντίθετο από αυτό που έχει θεμελιώσει η EE.